Urdu tabiiy fanlar fakulteti biologiya yo‘nalishi 401-guruh talabasi abdullayeva dilafruzning o‘simliklarning fiziologik faol moddalari fanidan mustaqil ishi

Barcha monosaxaridlar va oligosaxaridlarning yuqori reaktsion qobilnyatga ega bo’lgan gidroksil gruppasi biron-bir ug­levod tabiatiga ega bulmagan modda bilan uzaro reaktsiyaga kirishishi natijasida hosil buladigan birikmalar glikozidlar yoki geteroglikozidlar deb ataladi. Bu gruppaga kiradigan birikmalarning ximiyaviy tabiati turlicha bo’lib, umumiyligi faqat hammasi ham shakarlarning va ko’pincha monosaxaridlarning hosilasi bulishidir. Glikozidlar tarkibidagi uglevod tabiatiga ega bo’lmagan moddalar aglikonlar yoki geninlar deb ataladi. Aglikon sifatida turli spirtlar, aromatik birik­malar, tarkibida oltingugurt tutuvchi moddalar, steroidlar, polifenollar va pigmentlar uchraydi.

• Barcha monosaxaridlar va oligosaxaridlarning yuqori reaktsion qobilnyatga ega bo’lgan gidroksil gruppasi biron-bir ug­levod tabiatiga ega bulmagan modda bilan uzaro reaktsiyaga kirishishi natijasida hosil buladigan birikmalar glikozidlar yoki geteroglikozidlar deb ataladi. Bu gruppaga kiradigan birikmalarning ximiyaviy tabiati turlicha bo’lib, umumiyligi faqat hammasi ham shakarlarning va ko’pincha monosaxaridlarning hosilasi bulishidir. Glikozidlar tarkibidagi uglevod tabiatiga ega bo’lmagan moddalar aglikonlar yoki geninlar deb ataladi. Aglikon sifatida turli spirtlar, aromatik birik­malar, tarkibida oltingugurt tutuvchi moddalar, steroidlar, polifenollar va pigmentlar uchraydi.

Murakkab tuzilishga ega bo’lgan glikozidlar, ular suv bilan chayqatilganda turg’un ko’pik hosil qiladi. “Sapo” – lotincha – sovun degan ma’noni bildiradi. Parchalanganda qandlar va aglikon – sarogenin moddasini hosil qiladi. Mana shu birikma dorivorlik xususiyatini namoyon qiladi va meditsinada saponin tutuvchi dorivor o’simliklar balg’am ko’chiruvchi vosita sifatida ishlatiladi.

• Murakkab tuzilishga ega bo’lgan glikozidlar, ular suv bilan chayqatilganda turg’un ko’pik hosil qiladi. “Sapo” – lotincha – sovun degan ma’noni bildiradi. Parchalanganda qandlar va aglikon – sarogenin moddasini hosil qiladi. Mana shu birikma dorivorlik xususiyatini namoyon qiladi va meditsinada saponin tutuvchi dorivor o’simliklar balg’am ko’chiruvchi vosita sifatida ishlatiladi.