Uo‘K: 62(075) kbk

1.3-rasm. Eritib payvandlash chizmasi.

2. Eritib payvandlash usullari tasnifi

Эритиб пайвандлаш

Электр ёйли пайвандлаш

Электр-шлак пайвандлаш

Электрон-нурли пайвандлаш

Плазмали пайвандлаш

Лазерли пайвандлаш
Eritib payvandlashning asosiy usullari tasnifining sxemasi 1.4-rasmda ko‘rsatilgan.




Ёй дастакли пайвандлаш

Флюс остида пайвандлаш

Химоя газлар мухитида пайвандлаш
1.4-rasm. Eritib payvandlash usullari tasnifi.

3. Yoyli dastakli payvandlash

Yoyli dastakli payvandlash – yoyli payvandlashda, yoy yonishi, elektrod uzatilishi va siljitishi qo‘lda bajariladi.
Yoyli dastakli payvandlashda, yoy yonishi, payvandlash davri­ da uni ushlab turish, payvandlanayotgan yuza bo‘yicha siljitish kabi ishlarni payvandchi qo‘lda bajaradi. Normal yoy uzunligi 0,5–1,1 ga elektrod diametridan oshmaydi. Elektrod diametri 3–6 mm ni tashkil etadi. Payvandlash ishlari asosiy hajmini 90–350 A va 18–30 V kuchlanishda bajariladi.



1.5-rasm. Yoyli dastakli payvandlash chizmasi:
1 – elektrod o‘zagi; 2 – elektrod qoplamasi; 3 – gaz yoki gazshlak himoya; 4 – payvandlash vannasi; 5 – payvand chok; 6 – shlak qoplamasi.

4. Flus ostida payvandlash

Flus ostida yoyli payvandlash – bu yoyli eritib payvandlashdir, bunda yoy payvandlash flusi ostida yonadi.
Flus ostida payvandlash usuli 1939-yilda Ukraina Fan­ lar Akademiyasining Elektr payvandlash institutida Y.O. Paton ishtiroki bilan, N.G. Slavyanov g‘oyasi asosida ishlab chiqildi, va o‘shanda bu usulga «flus ostida taqir elektrod bilan tezkor avtomatik payvandlash» nomi berilgan.
Flus ostida payvandlashda payvand yoy buyum va payvandlash simi orasida yonadi. Yoy ta’siri bilan sim eriydi va eruvchanligi­ ga qarab payvandlash zonasiga uzatiladi. Yoy flus qatlami bilan qoplangan. Payvandlash simi (yoy bilan birga) maxsus mexanizm yordamida (avtomatik payvandlash) yoki qo‘lda (yarim avtoma­ tik payvandlash) payvandlash yo‘nalishiga qarab siljitiladi. Yoy issiqligi ta’sirida asosiy metall va flus eriydi. Erigan simlar, flus va asosiy metall payvandlash vannani hosil qiladi. Flus suyuq parda ko‘rinishida payvandlash zonani havodan himoyalaydi. Yoy yordamida erigan payvandlash simning metalli payvandlash van­ nasiga tomchilab o‘tadi, u yerda erigan asosiy metall bilan arala- shadi. Yoyni uzoqlashtirgan sari payvandlash vannaning metali sovushni boshlaydi, chunki issiqlik yo‘qola boshlaydi, so‘ng qotib chok hosil qiladi. Erigan flus (shlak), chok yuzasida shlakli qat- lam hosil qilib qotadi. Erimagan ortiqcha flus qismi sovitilib qa­ yta ishlatiladi.