Uo‘K: 62(075) kbk

Birlamchi kristallanish, kristallit, ustunchasimon kristallit, dendrit atamalari nimani bildiradi?

Payvandlash vannasi nima?

Metalning kristallanish jarayonining qanday bosqichlari farq qilinadi?

Suyuq metalda kristallanish markazlari nima uchun zarur?

Kristallitlarning o‘sish xususiyatlari chok sifatiga qanday ta’sir etadi?

Eritib payvandlashda chok metalining qanday strukturasini olish ma’quldir va buni qanday amalga oshirish mumkin?

Chok atrofi zonasi va termik ta’sir zonasi nima?

Termik ta’sir zonasining strukturasi payvand birikma xossala­ riga qanday ta’sir etishi mumkin?

3. BOB. PAYVAND BIRIKMALAR VA PAYVAND CHOKLARNING ASOSIY TURLARI, ULARNING CHIZMALARDA BELGILANISHI

1. 
   Payvand birikmalar va payvand choklarning asosiy turlari
   

Payvand birikma detallarni payvandlash natijasida hosil qilin­ gan ajralmas birikmasidir. Payvand chok payvandlash vannasi metalining kristallanishi natijasida hosil bo‘lgan payvand birik­ maning bir qismidir. Payvand birikmalar uchma-uch, burchakli, tavrsimon va ustma-ust bo‘lishi mumkin.

s
Uchma-uch birikma deb, bir tekislikda yoki bir sirtda joy­ lashgan detallarning birikmasiga aytiladi (3.1-rasm). Uchma-uch birikma payvand chokining shaklini chok eni e ning eritish chuqurligi h ga nisbati bilan baholanadi, uni chok shakli koeffit­ sienti y = e/h deb ataladi. Bir-biriga nisbatan burchak ostida joy­ lashgan va ularning qirralari tegishib turgan joyda payvandlangan ikki detalning birikmasi burchakli birikma deb ataladi (3.2-rasm). Bir detalning sirti boshqa detalning sirtiga burchak ostida tegib turadigan, uning yon yuzasi tutashtiriladigan sirtga qo‘yilib, unga payvandlangan birikma tavrsimon birikma deyiladi (3.3-rasm). Ustma-ust birikma deb, payvandlanadigan detallarning qirralari parallel holda biri ikkinchisining ustida joylashgan va biri ikkin­ chisining ustiga qo‘yilgan birikmaga aytiladi (3.4-rasm).