Uo‘K: 62(075) kbk

Selluloza qoplamali elektrodlar (ÂCÖ–1, ÂCÖ–2, OMA–2). Selluloza qoplamalar asosan yonuvchi organik materiallar (sellulo- za, kraxmal)dan iborat bo‘lib, yoyda ular parchalanish jarayonida erigan metalning gaz himoyasini ta’minlaydi. Ularda shlak hosil qiluvchilar rutil, titan konsentrat, marganets rudasi va silikatlar, oksidsizlantiruvchi esa ferromarganetsdir. Bu elektrodlarda ish- laganda metalning uchqunlanib sachrashi va shlak hosil bo‘lishi kam bo‘ladi. Ular fazoning barcha vaziyatlarida o‘zgaruvchan tok bilan ham, o‘zgarmas tok bilan ham ishlash uchun yaroqlidir.
Elektrodlar turlari. Ishlatiladigan qoplamlar nihoyatda xilma-xil bo‘lgani uchun elektrodlar ÃÎCÒ bo‘yicha qoplamlarining tarki- biga qarab emas, balki nima payvandlanishi, chok metali hamda ana shunday turdagi elektrodlar bilan payvandlanganda hosil bo‘la- digan payvand birikmalarning mexanik xossalariga qarab turlarga bo‘linadi. Elektrodning har qaysi turiga elektrodlarning bir nech- ta rusumi mos keladi. Masalan, Ý42 turiga OMA–2, AÍO–6, MÝÇ–04 va boshqa elektrodlar to‘g‘ri keladi. Elektrodning rusumi uning sanoat belgisi bo‘lib, odatda, o‘zak va qoplamani tavsiflaydi. ÃÎCÒ 9467–75 «Konstruksion va issiqqa chidamli po‘latlarni elektr yoy yordamida payvandlashda ishlatiladigan metall elektrodlar. Elektrod turlari». Uglerodli va kam legirlangan konstruksion po‘latlarni payvand- lash uchun elektrodlarning to‘qqiz turi: Ý42, Ý42A, Ý46, Ý46A, Ý50, Ý50A, Ý55, Ý60; mustahkamligi oshirilgan va yuqori bo‘lgan legir- langan konstruksion po‘latlarni payvandlash uchun besh turi: Ý70, Ý85, Ý100, Ý125, Ý150 ko‘zda tutilgan. Bundan tashqari, issiqqa chidamli po‘latlarni payvandlash uchun elektrodlarning to‘qqiz turi: Ý09M, Ý09MX, Ý09X1M, Ý05X2M, Ý09X2M1, Ý09X1MÔ,
Ý10X1M1ÍÔÁ, Ý10X3M1ÁÔ, Ý10X5MÔ mo‘ljallangan.
Elektrodning turi Ý harfi va chok metalining kafolatlanadigan mustahkamlik chegarasini 10^–1MPa hisobida ko‘rsatadigan raqam bilan belgilanadi. A harfi shu elektrod bilan eritib qoplangan chok metalining plastik xossalari yuqoriligini ko‘rsatadi. Bunday elek- trodlar eng mas’uliyatli choklarni payvandlashda ishlatiladi.
Konstruksion po‘latlarni yoyli payvandlashda chok metalining mexanik xususiyatlari 6.4- va 6.5-jadvallarda ko‘rsatilgan

3. 
   ­jadval
   

Konstruksion po‘latlar uchun chok metalining mexanik xususiyatlari

Elektrod- lar turlari	Vaqtin- cha qarshilik σm, MPa	Chok metali		Kami bilan 3 mm dia- metrli elektrod bilan pay- vandlangan birikma uchun egish burchagi, grad
		Nisbiy uzayish δm, MPa	Zarbiy qo- vushqoqlik, Joul/sm^2
Э38	370	14	29	60
Э42	410	18	78	150
Э46	450	18	78	150
Э50	490	16	69	120
Э42A	410	22	147	180
Э46A	450	22	137	180
Э50A	490	20	127	150
Э55	540	20	117	150
Э60	590	18	98	120
Э70	690	14	59	-
Э85	840	12	49	-
Э100	980	10	49	-
Э125	1225	8	39	-
Э150	1470	6	39	-

4.