Uo‘K: 53(072) kbk

7.3. Berk(tupik) tortuvchi nimstansiya 
(B.t.n.)
 - Тупиковая тяговая 
подстанция
–
Dead-end traction power -
t.y. tortuvchi nimstansiyasi bo‘lib, 
110 yoki 220 kV kuchlanishli ikkita radial elektr uzatish liniyalari orqali 
boshqa (qo‘shni) (tortuvchi yoki tuman) nimstansiyasidan elektr energiyasi 
bilan ta’minlanadi. B.t.n. odatda yuqori kuchlanish tomonida “mostika” 
sxemasida yasalgan va tarkibida uzgichlar bo‘lmagan taqsimlash qurilmasiga 

---

342
ega. B.t.n. da tezkor almashlab ulashlar, tortuvchi nimstansiya 
transformatorlari himoyalash, yuqori kuchlanish taqsimlash qurilmasi 
almashlab ulash sxemasi xuddi “otpayka”li tortuvchi nimstansiyadagidek 
amalga oshiriladi. B.t.n. o‘rta va quyi kuchlanishlar taqsimlash qurilmalari 
tayanch yoki oraliq tortuvchi nimstansiya tortuvchi nimstansiyalardagi mos 
taqsimlash qurilmalariga o‘xshash. B.t.n. t.y. konsol uchastkasini 
elektrlashtirishda yoki oraliq tortuvchi nimstansiyani qurish iqtisodiy jihatdan 
maqsadga muvofiq bo‘lmagan vaziyatlarda quriladi.
7.4. Bosh tortuvchi nimstansiya - Головная тяговая подстанция - 
Head traction power - 
t.y. tortish elektr ta’minoti tizimidagi 94 kV 
kuchlanishli tortuvchi nimstansiyasi bo‘lib, u elektr eeenergiyasini 110 yoki 
220 kV kuchlanishli tashqi elektr ta’minoti tizimidan oladi (Elektrlashgan 
t.y. elektr ta’minoti bo‘limidagi 
IBL - 94 kV tortish tizimi
ga qarang!).
7.5. Elegazli uzgich 
(
tortuvchi nimstansiya
)
(E.u.) - Элегазовый 
выключатель
тяговой подстанции
– 
SF6 switch
of traction power
- yoyni 
o‘chirish qurilmasi kamerasi elegaz dilan to‘ldirilgan yuqori kuchlanishli 
uzgich (7.3- rasm). Yuqori bosimda elegaz yuqori elektr mustahkamlikka 
ega: 0,3 MPa bosim ostidagi elegaz elektr mustahkamligi transformator elektr 
mustahkamligiga teng, yonmaydi va uni jadallashishiga yordam bermaydi 
(shuning uchum ham u yong‘in va portlashda xavfsiz), zaharli emas va 
yuqori issiqlik o‘tkazuvchanlikka ega. Konstruksion tuzilishiga qarab 
kameradagi bosim 0,5 – 2 MPa o‘raligida bo‘ladi. Mamlakatimiz 
elektrlashgan t.y.lari elektr ta’minoti tizimida nominal kuchlanishi110 kV va 
toki 1,25 kA, uzish toki va vaqti esa mos ravishda 31,5 kA va 0,066 s bo‘lgan 
E.u.lardan foydalaniladi. 
Bundan tashqari, elegaz bilan to‘ldirilgan yuklama uzgichlari, kuch 
uzgichlari, qisqa tutashtirgichlar, alohidalagichlar ishlab chiqariladi.