Uo‘K: 53(072) kbk

5.102. 
Teleblokirovka 
(
e
lektr 
ta’minoti 
tizimida
) 
(T.)
 
– 
Телеблокировка 
в системе электроснабжения
– 
Teleblocking
in the 
power supply system –
yondosh tortuvchi nimstansiyalarda yoki tortuvchi 

---

208
nimstansiya va kontakt tarmog‘ining seksiyalash postida joylashgan hamda 
kontakt tarmog‘i ta’minlovchi liniyalarining ikkita uzgichlari boshqaruv 
sxemasini o‘zaro bog‘lovchi, kontakt tarmog‘ini qisqa tutashish toklaridan 
himoyalovchi qurilma bo‘lib, u o‘zaro bog‘langan ikkita uzgich bittasini 
uning ikkinchisining avtomatik yoki himoya vositasi ishga tushmay
qolganda uzilishida uzishga mo‘ljallangan.
Voltmetrli blokirovkadagi kabi T.da ham himoyaning sezuvchi elementi 
sifatida minimal kuchlanish relesidan foydalaniladi. Bu relelar tortuvchi 
nimstansiya va seksiyalash postlari yaqinida o‘rnatiladi. T. da aloqa kanali 
sifatida telemexanika tizimining ikkita simli teleboshqarish liniyasi 
qo‘llaniladi. O‘zgarmas va o‘zgaruvchan tok temir yo‘l uchastkalari uchun 
umumiy bo‘lgan T. apparaturalari komplekti ishlab chiqilgan. Tortuvchi 
nimstansiyalar va seksiyalash postlari fiderlari uzgichlari bilan aloqa uchun 
3150, 3870, va 4590 Hz chastotalar ajratilgan. Tortuvchi nimstansiyalar va 
seksiyalash postlarida uzatuvchi-qabul qiluvchi apparatura komplektlari 
o‘rnatiladi. Q.t. paytida u yoki bu uzgichni, juft yoki toq yo‘lni tanlash uchun 
asosiy chastota qo‘shimcha 
∆𝑓 = ±180 𝐻𝑧
chastota bilan to‘ldiriladi. 
Seksiyalash postlariga ega bo‘lgan ikkita yo‘lli ikkita nimstansiyalararo 
zonada teleblokirovka chastotalarining taqsimlanishi 5.32-rasmda keltirilgan.
5.32-rasm. Seksiyalash postlariga ega bo‘lgan ikkita yo‘lli temir yo‘l 
uchastkasining 
ikkita 
nimstansiyalararo 
zonasida 
teleblokirovka 
chastotalarining taqsimlanishi. 
Tashqi signallar ta’siriga chidamliligini kuchaytirish va zonalarni 
ajratish aniqligini oshirish maqsadida T. aloqa liniyasiga simpleksli 
kuchaytirgich-filtr ulanadi. Bu kuchaytirgich-filtr faqat teleboshqarishda 
foydalaniladigan chastota signallarini o‘tkazadi va kuchaytiradi. 

---

209
T. qurilmasi funksional sxemasi 5.33-rasmda keltirilgan. Bu qurilma 
nimstansiya fiderida tokli himoya “o‘lik” zonaga ega bo‘lgan holatlarda 
qo‘llaniladi. U zaxiradagi himoya qurilmasi vazifasini ham bajarishi mumkin. 
Uzatuvchi-qabul qiluvchi apparatura komplekti qabul qiluvchi qurilma 
(QQQ) va uzatuvchi qurilma (UQ) dan tashkil topgan bo‘lib, tortuvchi 
nimstansiyaning ikkala ta’minlovchi elka fiderlarida va seksiyalash posti 
ikkala fiderlarida o‘rnatiladi. 
5.33-rasm. Fider uzgichlari teleblokirovka qurilmasining funksional sxemasi. 
A
nimstansiya yaqinida ikkita yo‘lning birontasida q.t. yuz berganda 
unga tegishli bo‘lgan fiderdagi uzgich va minimal kuchlanish relesi ketma-
ket ishga tushadi. Bunda T. Komplektidagi UQ ishga tushadi va aloqa 
liniyasi orqali seksiyalash postiga impuls uzatiladi (5.33-rasmga qarang!). Bu 
impulsni SP dagi QQQ qabul qiladi va natijada tegishli fider uzgichi 
ajratiladi. T. Ning ishlash vaqti 0,06-0,07 s ni tashkil qiladi. Agar SP ish 
jarayonidan chiqarilsa, u holda retranslyastiya qurilmasi R qaysi yo‘lda q.t. 
yuz berishiga qarab impulsli T. Chastotasini
𝑓
1
+ ∆𝑓
dan
𝑓
2
+ ∆𝑓
yoki
𝑓
1
− ∆𝑓
dan
𝑓
2
− ∆𝑓
ga o‘zgartiradi va 
B
nimstansiyaning tegishli fideriga uzatadi. 
Natijada undagi uzgich ishga tushadi. Tortuvchi nimstansiyalar va 
seksiyalash postlarida masofaviy himoya o‘rnatilgan o‘zgaruvchan tok temir 
yo‘l uchastkalarida T. Impulsi u ishga tushgandan so‘ng bevosita tegishli 
fiderga uzatilishi mumkin.