Uo‘K: 4(100) (075) kbk: 63. (0) R-17 Rajabov, Ravshan Jahon tarixi

5.Qo‘shin. Mil.avv. II ming yillikda Old Osiyoda shaharlar 

kuchli mudofaa inshootlari bilan himoya qilingan edi. Osu-

riyaliklar himoya inshootlarini qamal qilish texnikasi va bosib 

olishni takomillashtirdilar. Ularning qo‘shini qamal va bosib 

olish texnikasi, uskunlari bilan yaxshi ta‘minlangan maxsus 

qismlarga ega edi. Devor teshadigan taranlar, qamal qiladigan 

ko‘chma minoralar, devordan laxm kovlaydigan malakali askar 

bo‘linmalari qo‘shin tarkibida muntazam mavjud bo‘lgan. Os-

uriyaliklar mudofaa inshootlarini qamal qilish va shtrum qilish 

texnikasini takomillashtirdilar. Qo‘shin bilan birga qamal qilish 

texnikasi, maxsus asbob-uskunalar, hujum uchun ko‘chma 

minoralar, og‘ir devor teshar taranlar olib yurilgan. Minora te-

pasidan turib, kamonchilar dushman devorini o‘qqa tutganlar. 

Kamonchilarning boshqa qismi esa minorani dushman buzib 

tashlamasligi uchun uni himoya qilganlar, shahar aholisini 

qo‘rqitish uchun olovli o‘q yog‘dirganlar.

Osuriya qo‘shinining asosiy zarbdor kuchi jang aravalari edi. 

Ularning vazifasi o‘z piyodalari dushmanga hujum qilgandan 

so‘ng  dushmanning  buzilayotgan  safini  parokanda  qilish  edi. 

---

153

Jang aravalari tezkor harakat qilib, kamonchilar, nayzachilar, 

suvoriylar bilan hamkorlikda dushman safini to‘zitib yuborgan-

lar. Otliq qism qo‘shinning kam sonli, lekin yaxshi qurollangan 

va yuqori jangovar tayyorgarlikka ega bo‘lgan qismi edi. Otliqlar 

qisman zodagonlar vakillari, ko‘pchligi esa sak yollanma ot-

liqlaridan tashkil topgan. Sak otliqlari qat’iy intizom, yuqori da-

rajada jang qilish san’atiga ega bo‘lib, mohirona jangga kirish-

ganlar. Faqat otliqlargina jangda murakkab manevrlarni qo‘llay 

olganlar. Sargon II davridan otliqlar soni ko‘paytirilib, ular jang 

aravalarini almashtirgan. Qo‘shinning tuzilishi: 200 piyodaga 

10 otliq, bir jang aravasi, bir og‘ir qurollangan piyodaga ikki ka-

monchi to‘g‘ri kelgan. Qo‘shinning tashkiliy birligi qisir (bo‘lin-

ma) 500-2000 askarni tashkil etgan. Qisir ellikka bo‘lingan, 

ular o‘z navbatida o‘nliklarga bo‘lingan, bir necha qisir emukini 

(kuch) tashkil etgan. 

Osur piyodalari og‘ir va yengil qurollangan qismlarga bo‘lin-

gan. Og‘ir piyodalar nayza, qilich bilan qurollangan va himoya 

vositalari sovut, dubulg‘a hamda katta qalqonga ega bo‘lgan. 

Yengil piyodalar kamonchi va sopqonchilardan tashkil topgan. 

Ikki askar: kamonchi va o‘z safdoshini qalqon bilan himoya 

qila digan qalqonbardordan bitta jangovar birlik tashkil topgan. 

Osuriya piyodalari zich saf tortib harakat qilganlar, piyodalar 

katta qalqonli og‘ir piyodalar himoyasi ostida jangga kirgan-

lar. Qalqonlar devori harakatga kelib, piyodalar dushmanga 

o‘q, tosh va kalta nayzalar yog‘dirganlar. Piyodalarning bunday 

harakati to‘g‘ri saf tortish, ularning aniq harakatini talab qil-

gan. Jang aravalariga ikki yoki to‘rt ot qo‘shilgan, jang arava-

si kuzovida o‘q to‘ldirilgan sadoq bo‘lgan. Ekipaj kamonchi va 

nayza, qalqon bilan qurollangan haydovchi va ikki askardan 

iborat bo‘lgan. Ba’zida ekipaj kamonchi va haydovchini himoya 

qilgan qalqonbardor bilan kuchaytirilgan.