University of geological sciences

Geologiya-qidiruv lahimlarini o`tish texnologiyasi
Ma`ruza o`qiydi: dots. V.R.Qodirov
GEOLOGIYA FANLARI UNIVERSITETI

Reja

UNIVERSITY OF GEOLOGICAL SCIENCES
UNIVERSITY OF GEOLOGICAL SCIENCES
2
SHURFLARNI O’TISH USULI VA QO’LLANISH SHAROITI. SHURFLARNING O’TISH TEXNOLOGIYASI VA USULLARI
Shurflarning ko’ndalang kesim yuzasi
Shurflarning o’tish texnologiyasi va usullari
Shurflarni burg’ilash portlatish usuli bilan o’tishda portlovchi modda sarfi

Razvedka shurfi- vertikal (kam hollarda qiya) yer yuzasidan yer ostiga o’tiladigan kon lahimi bo’lib, foydali qazilmalarni geologik tasvirlash, qidirish va razvedka qilish uchun ishlatiladi. Odatda, foydali qazilma turi va kon yotqizig’i tanasining yotish chuqurligiga qarab, shurflarni foydali qazilma ustki qismi, yoki, to’liq foydali qazilma tanasini yuqori aniqlikda o’rganish uchun o’tiladi. Oxirgisi tog’ jinsi qobig’ini, po’stlog’ining parchalanishi, qum, graviy qatlamlarini, qurilish materiallari va sochma foydali qazilma konlarini o’rganishga o’tiladi. Burg’ilangan skvajinalarni nazoratdan o’tkazish uchun ham shurf o’tiladi, kavjoyni ochib o’rganiladi. Shaxtadan shurflarni yordamchi kon lahimlari sifatida o’tiladi, yer osti gorizontal lahimlarni yer yuzasi bilan boglash uchun, masalan shamollatish tizimini yo’lga qo’yish uchun o’tiladi. Shurflarni o’tishda yer yuzasida hech qanday inshaotlar qurilishi talab etilmaydi, minim umum texnik qurilmalardan tashqari, ularsiz kon lahimini o’tish ishlarini yo’lga qo’yib bo’lmaydi. Razvedka shurflari chuqurligi bo’yicha quyidagilarga ajratiladi: sayyozi-5 metrgacha, o’rta chuqurlikdagi- 5 dan – 10 metrgacha, chuqurlari – 10 metrdan ortiq. Bazi hollarda shurf chuqurligi- 40 metrgacha ham boradi. Chuqur shurflarda qo’shimcha gorizontal kon lahimlari o’tiladi, ular rassechka deb ataladi, 10 m dan – 100 m gacha, bir tomonga yoki, ikki tomonga o’tilada. Rassechkalarni o’tishda tog’ jinsini tozalash odatda skreper qurilmalari yordamida gorizontal va qiya kon lahimlaridan chiqariladi.