Universiteti arxitektura fakulteti

8.2. Sanaat aymaqların funkcional zonalaw 
Qala sanaat rayonların joybarlaw hám qurıw texnologiyalıq baylanıslardı, 
sanitar-gigienalıq hám órtke qarsı talaplardı, transporttıń júk aylanıwshı mánisin hám 

---

71 
túrin, qurılıstıń náwbetin esapqa alıp paydalanıw túrleri boyınsha onıń aymaǵın 
funkcional zonalawdı támiynlew zárúr. 
Sanaat rayonınıń rejeli strukturasında ajıratılatuǵın zonalar: 
1.
Islep-shıǵarıw.
2.
Sanitariyalıq-qorǵaw. 
3.
Energetikalıq obyektler. 
4.
Transport hám sklad obyektleri. 
5.
Mádeniy-xojalıq hám texnikalıq xizmet kórsetiw obyektleri. 
6.
Islep-shıǵarıw bazasında oqıw jurtları. 
Sanaat kárxanaları ádette sanaat zonaları aymaǵında, ulıwma járdemshi islep 
shıǵarıwları yáki infrastruktura obyektleri bolǵan kárxanalar toparları quramında, 
awıl xojalıq punktlerinde bolsa islep shıǵarıw zonaları quramında olardıń ózara 
tásirin esapqa alıp jaylastırıw lazım.
Sanaat zonaların jaylastırıwda miynetkeshlerdiń jol waqıtları eń kem bolıwı 
ushın olardıń turaq-jay rayonları menen ózara tásirin támiynlew kerek. Sanaat 
zonaları aymaqlarńnńl ólshemleri hám paydalanıw intensivligi dárejesi olardıń xalıq 
punktleri dúzilisinde jaylasıw sharayatına hám onıń aymaǵınan túrli ushastkalar qala 
qurılısı mánisine baylanıslı, kárxananıń tarawlıq
qásiyetleri, olardıń jaylasıwına 
sanitar-gigienalıq hám órtke qarsı talapların, júk aynalısı hám transport túrleri, 
sonday-aq qurılıstı esapqa alıp, ıqsham jaylasıw hám jer astı maydanlarında 
paydalanıwdı kózde tutıp, qabıl etiliwi zárúr.
Bunda kárxanalar qániygelerine hám sanaat zonası átirapında jaylasqan abad 
aymaq xalqına barlıq túrdegi xizmet kórsetiwdiń ózara baylanıslı sistemasın 
qáliplestiriw lazım. Sanaat kárxanaları hám basqa islep shıǵarıw obyektleriniń 
maydanları, xizmet kórsetiw orayları hám kárxanaları iyelegen aymaq, ádette, sanaat 
zonası aymaǵınan keminde 70% ti qurawı kerek.
Sanaat kárxanaları ushın ushastkalar maydanlarınıń dáslepki esaplanıwın 
texnikalıq-ekonomikalıq tiykarlawlar yáki ámeldegi uqsas kárxanalar boyınsha 
salıstırmalı kórsetkishler qollanıp ótkiziletuǵın texnik-ekonomikalıq esaplawlar 
menen belgilenedi.

---

72 
Turaq-jay aymaq ishinde qorshaǵan ortalıq pataslanıwı deregi
bolmaytuǵın; 
salıstırmalı kóp miynet talap etetuǵın hám kem awısıq
talap etetuǵın, órtten qáwipsiz 
hám partlawdan qáwipsiz islep shıǵariw processi; belgilengen normalardan artıq 
shawqım bermeytuǵın; kirip barıw temir jolların talap etpeytuǵın sanaat kárxanaların 
jaylastırıwǵa jol qoyılmaydı.
Bunda sanaat kárxanaları ushastkaları shegarasınan turaq-jay úyleri, balalar 
mektepke shekemgi tárbiya mekemelerine deyin, ulıwma tálim mektepleri, den-
sawlıqtı saqlaw hám dem alıw mekemelerine deyingi bolǵan aralıq keminde 50 m 
dep qabıl etiliwi kerek. Turaq-jay qurılısı sheńberinde jaylasqan kárxananıń 
átirapında zıyanlı tásirdi joq etiw imkáni bolmaǵanda kárxananıń quwatın 
kemeytiriw, onıń tarawın ózgertiriw yáki onı turaq-jay qurılısınan sırtqa ótkiziliwi 
kózde tutılıwı kerek.