Texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti

O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI AXBOROT
TEXNOLOGIYALARI VA KOMMUNIKATSIYALARINI RIVOJLANTIRISH VAZIRLIGI
MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI
TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI


Kafedra: Menejment va marketing
Fan : Statik tahlil


Amaliy ish - 3
Mavzu: Mavjud elektron do’konlar saytlari tahlili


Guruh: 122-19;
Bajardi: Bahriyev Shohzod;
Tekshirdi: Usmonov Jonibek.

Toshkent -2021

3-Amaliy ish
Mavzu: Elektron magazinlar va tizimlarni tahlil qilish
Ushbu amaliy ishni bajarish uchun “Abad Company MChJ” nomli internet magazinni tanlab oldim. Sayt linki: abad.uz
Quyida sayt ma’lumotlari, aloqa uchun kontaktlar ko’rsatilgan: Websayt interfeysi:

Tahlil jarayonini quyidagi kriteriyalarga asosan amalga oshirmoqchiman.

1. 
   Sayt dizayni, umumiy ko’rinishi
   

1. 
   Mani fikrim bo’yicha saytda ishlatilgan ranglar asosan bir biriga yaqin bo’lishi kerak va o’zaro ko’rinish jihatidan bir biriga mos bo’lishi kerak. Yuroqidagi 2-rasmda (saytning bosh sahifasida) sariq qora va qizil ranglar aralishib ketgan.
   
2. 
   Sayt tili, ya’ni saytdagi yozuvlar aynan bir tilda yozilmagan. Qaysidir joyida ingliz tili, qaysidir joyida o’zbek tili aralashgan holda tuzilgan. Elektron do’konning har bir sahifasida ushbu holat kuzatilgan.
   
3. 
   Aksariyat sahifalarda imloviy hatolarga juda ko’p marotaba yo’l qo’yilgan.
   

2.Xavfsizlik va saytdan foydalanishdagi qulaylik

1. 
   Login va registratsiya qilish bo’limlarini topish biroz qiyinroq. Buning uchun alohida iconkani bosish kerak.
   

Registratsiya jarayonida yangi foydalanuvchidan ortiqcha shaxsiy ma’lumotlarini kiritishni majburiy tarzda so’rayabdi degan fikrga keldim. Sababi foydalanuvchining familiyasi va uning electron pochtasi juda muhim ma’lumot emas. Yokida hamma foydalanuvchilarda ham electron pochta addressi bo’lishi mumkin.

2. 
   Lekin xavfsizlik tomondan qaraydigan bo’lsak, electron pochta addressi quyidagi holatday muhim bo’lib qolishi mumkin, ya’ni foydalanuvchi saytga kirish parolini esidan chiqarib qo’ygan holda uni tiklash uchun.
   

3. 
   Saytdagi telefon raqam va kompaniya addressi notog’ri ko’rsatilgan. Bu esa foydalanuvchilarga anchagina muommo ko’rsatishi mumkin.
   

2. 
   Xizmatlar soni
   

1. 
   Ushbu electron do’konda mahsulot sotib olinganda, mahsulot narxini bo’lib to’lash imkoniyati mavjud.
   
2. 
   Yetkazib berish ximati mavjud.
   
3. 
   Call-Center xizmati 09:00 dan 18:00 gacha doimiy ravishda ishlaydi.
   
4. 
   Elektron do’konning mobil ilovasi Google Play va App Store’da mavjud.
   

3. 
   Ishonchlilik darajasi va xizmat sifati
   

1. 
   Yetkazib berishda ba’zi bir kamchiliklar mavjud. Buning sababi kompaniyaning maxsus logistik bo’limi mavjud emas va sotuvchi mahsulotni ommaviy transport vositalari orqali xaridorga yetkazib beradi. Bu esa ba’zida mahsulotni kechiktirib yetkazib berishga olib kelishi mumkin. Saytda ham yetkazib berish hududini kiritishingiz mumkin.
   

2. 
   Saytdan mahsulotni sotib olish paytida xaridor va kompaniya o’rtasida shartnoma mavjud emas. Ya’ni foydalanuvchi huquqi buzilgan paytlarda, huquqi buzilganligini isbotlovchi birorta hujjat mavjud emas. Xuddi shu kabi kompaniya shartlari ko’rsatilgan hujjatlar ham mavjud emas.
   

3. 
   Call-Centrga murojaat qilingan vaqti operator erinmasdan barcha savollarga javob beradi.
   
4. 
   Xodimlar albatta rus va o’zbek tilini mukammal bilishadi. Ba’zi bir xodimlarda ingliz tili bilimlari ham anchagina yaxshi.
   
5. 
   Sayt haqida to’liq ma’lumot berilmagan.
   

Yuqoridagi barcha ma’lumotlar elektron do’konning batafsil ma’lumotlari va uning ustida bajarilgan umumiy tahlil jarayonlari edi.

Endi esa boshqa elektron do’konlar bilan solishtirib, o’zaro o’xshash va farqli joylarini yoritib berishga harakat qilaman.
Masalan, olcha.uz elektron do’konini abad.uz bilan yuqoridagi kriteriyalar asosida qisqacha solishtirib o’taman.
Olcha.uz

1. 
   Sayt ko’rinishi jozibali, ya’ni bir biriga yaqin bo’lgan ranglardan foydalanilgan. Ranglar uyg’unligi mavjud.
   
2. 
   Saytdagi barcha yozuvlar va bo’lim nomlari bir xil tilda yozilgan.
   
3. 
   Sahifalardagi matnlarda gramatik xatolar anchagina kam.
   

4. 
   Login va registratsiya jarayonlari juda soda va tushunarli. Registratsiya qilish uchun telefon nomerni o’zi yetarli. Bu esa foydalanuvchiga juda qulay.
   

5. 
   Parol unutib qo’yilgan hollarda, uni tiklash uchun hech qanday electron address shart emas va aksincha telefon raqamning o’zi yetarli.
   

6. 
   Xavfszilik tarafdan biroz noqulay, sababi agar telefon nomer yoqolib qolsa yoki uni boshqa birov sotib olsa accountga kirishning boshqa iloji varianti yo’q bo’lib qoladi.
   
7. 
   Xizmatlar soniga qaraydigan bo’lsak deyarli farq katta emas. Olcha.uz da mahsulotlarni taqqoslash xizmati ham bor.
   

8. 
   Aveks.uz dan yana bir farqi sayt orqali, operatordan qo’ngiroq qilishni so’rash mumkin. Bu esa foydalanuvchining telefon hisobida mablag’ bo’lmagan holatda ham operator bilan bog’lanishi mumkin.
   

9. 
   Elektron do’konda aveks.uz da farqli ravishda sayt xaritasi ham mavjud. Bu xaridorning electron do’konda qidiraytorgan mahsulotini topishga yordam beradi.
   
10. 
    Yana bir farqli jihatda sayt tili lotin va kiril va qo’shimcha ravishda rus tili ham mavjud.
    

Xulosa
Ushbu tahlil jarayonidan ushbu xulosalarni olish mumkin. Birinchi o’rinda sayt dizayni va ko’rinishi. Hozirgi kunda istalgan CRM tizimm yoki online do’kon bo’lsin, uning foydalanuvchilar ko’ziga yoqadigan qilib tuzish va qulayliklar yaratish eng muhim jarayondir. Har bir electron do’konda registratsiya va login jarayonlari bo’ladi. Ushbu jarayonni iloji boricha foydalanuvchidan ko’p ma’lumot talab qilmagan holda amalga oshirish zarur. Lekin bir narsani inobatga olib ketish kerak, ya’ni foydalanuvchi haqidagi ma’lumot qanchalik kam bo’lsa, uning xavfsizligi ham shunchalik kuchsizroq bo’lishi mumkin. Saytdagi ko’p tillilikning mavjudligi sayt auditoriyasini 2-3 barobar ko’paytirishga xizmat qiladi.