Uning salomatligi

65- rasm. Bosh miyaning tashqi ko‘rinishi:

1 — uzunchoq miya;
2 — miyacha; 3 — bosh miya katta yarimsharlarining ko‘rinishi.
o‘stloqosti nerv markazlari. Bosh miya yarimsharlari oq mod- dasining orasida, oraliq miyaning ustki qismida kulrang modda to‘plami bo‘lib, u ikki qismdan ibo­rat: oqimtir yadro va targ‘il tana.
Oqimtir yadro tana muskullari tarangligini va harakatini bosh- qaruvchi nerv markazi liisoblanadi.
U o‘zidan pastda joylasligan oraliq va o‘rta miya funksiyalarini boshqaradi. Oqimtir yadro zararlansa, tana muskullarining ta- rangligi ortib, qo‘l-oyoqlaming harakati qiyinlashadi, yuz mus­kullarining tarangligi ortib, go‘yo yuzga niqob kiygandek bo‘ladi, ya’ni odamning har xil emotsional (xafa, xursand) holatlarimi aniqlab bo‘lmaydi.
Targ‘il tana oqimtir yadro ishini boshqaradi. Targ‘il tana ka­sallansa, oqimtir yadroning islii kuchayib ketadi va tana muskul­larining tarangligi pasayib, ixtiyorsiz harakatlar paydo bo‘ladi.
Bosh miya katta yarimsharlari. Bosh miya o‘ng va chap yarim- shardan iborat bo‘lib, ular qadoqsimon tana yordamida bir-biri bilan tutasliib turadi. Bosh miya yarimsharlari ikki qavatdan iborat: 1) kulrang moddadan tashkil topgan tashqi po‘stloq qavat; 2) oq moddadan tashkil topgan icliki qavat.
Bosh miya katta yarimsharlari po‘stloq qavatining qalinligi 2,5—3,0 mm bo‘ladi. Po‘stloq tekis bo‘lmasdan pushta va egatlardan iborat (66- rasm). Miya po‘stlog‘ining bunday tuzilishi unda nihoyatda ko‘p miqdorda nerv hujayralari joylashuviga imkon beradi. Binobarin, miya po‘stlog‘ida 14—16 mlrd atrofida nerv hujayralari joylashgan.
Q