Umumiy mavzu: Fermentlarni tuzilishi, хоssalari va funktsiyalari

boshlovchi 
zanjir hosil bo‘ladi. Aytish 
mumkinki DNK ning bitta zanjiri uzluksiz 5
1-
3
1 
yo‘nalishida replikatsiya 
qilinadi, ya‘ni replikativ ayri 5
1 
- 3
1
yo‘nalish bo‘yicha bu zanjir boshlovchi 
zanjir deb ataladi. Boshqa zanjir uzlukli, qisqa fragmentlar hosil qilib 
sintezlanadi, yangi monomerlarni 3
1 
– oxiriga birlashtiradi, ya‘ni replikativ ayri 
yo‘nalishiga qarama – qarshi. Bu kech qoluvchi zanjir 
5
1 – 
3
1
yo‘nalishida 
primaza fermenti ishtirokida RNK zatravkadan boshlanadi. Primazadan → RNK 
zatravka hosil bo‘ladi. RNK ning yakka zanjiri RNK zatravkani → matritsali 
DNK zanjirga komplemementar ketma – ket d-nukleotidlar qoldiqlari birikadi. 
Replikatsiya davrida hosil bo‘lgan DNK ning ko‘p qismi bo‘lakchalar holatida 
bo‘ladi. Bo‘lakchalar Okazaki fragmentlari deb yuritiladi va 1000-2000ta 
nukleotid qoldiqlarini o‘zida saqlaydi. Demak, Okazaki fragmenti sintezlanadi.

---

86 
Okazaki fragmentlarini sintezi DNK polimeraza – III fermenti ishtirokida 
amalga oshadi. Sintezlangan fragmentlar uzlukli replikatsiya natijasida hosil 
bo‘ladilar va so‘ng bir birlari bilan bog‘lanadilar.
Okazaki fragmentlari sintezlangandan so‘ng, RNK zatravka DNK- 
polimeraza - I ta‘sirida parchalanadi. DNK - ligaza ishtirokida Okazaki 
fragmentlari tikiladi, DNK - ligaza Okazaki fragmentlarini qolip DNK ga 
komplementar ravishda bog‘laydi va kech
qoluvchi
zanjir hosil bo‘ladi. Kech 
qoluvchi zanjirda replikatsiya tugagandan so‘ng, u replikatsiya qilinayotgan 
DNK bo‘ylab yuqoriga suriladi, 2 ta yangi zanjir o‘zining komplementar 
(matrisali zanjiri) zanjiri bilan bog‘lanadi.
DNK reparatsiyasi
. 
DNK bitta zanjirining buzilgan qismini to‘g‘rilanishi 
yoki reparatsiyasini chegaralangan replikatsiya sifatida qarash mumkin.