Umumiy mavzu: Fermentlarni tuzilishi, хоssalari va funktsiyalari

Qalqonsimon old bez funktsiyasini buzilishi 
Gipofunktsiya, gipoparatireoz
– Qonda va hujayralar aro suyuqlikda 
Ca
2+
miqdori pasayib nerv muskul sistemasini o‘ta qo‘zg‘aluvchanligiga olib 
keladi (sudorga). Ca
2+
va vitamin D bilan oldini olsa bo‘ladi. 
Giperfunktsiya giperparatireoz 
– paratirinni sekretsiyasi oshib ketganda 
yoki klinikada paratirinli preparatlarni noto‘g‘ri ishlatganda kelib chiqadi. Buni 
belgilari: suyaklardagi Ca
2+
va F
n 
miqdori keskin oshadi. Qondagi ortiqcha Ca
2+
endi suyaklarga bormay ichki organlarda to‘plana boshlaydi va ularni 
kaltsifikatsiyasini keltirib chiqaradi. Ca 
2+
va F
n
yo‘qotgan suyaklar esa mo‘rt 
bo‘lib qoladi va mexanik ta‘sirga chidamsiz bo‘lganligi uchun tezda sinib 
ketishi mumkin.
25.3. Oshqozon osti bеzi gormonlari 
Oshqozon osti bеzining endokrin qismida 4 xil hujayra borligi
aniqlangan. A- tipdagi hujayralar 
– glyukogon
, B – tipdagi – 
insulin,
D – 
tipdagi – 
samotastatin 
va PP tip F hujayra – 
pankreatik polipeptid
ishlab
chiqariladi.
Insulin.
B – hujayralarda avval preproinsulin sekretsiyalanib, proteazalar 
ta‘sirida proinsulinga o‘tadi. Proinsulin molekulasida 84 ta aminokislota
qoldig‘i bor. Undan 33 ta aminokislotadan iborat C – peptid deb nomlangan 

---

230 
fragment ajralib chiqsa proinsulin faol insulinga aylanadi. Bog‘langan isulinning 
molekulyar massasi 60 000 dan 100 000 gacha, faol insulin 51 ta aminokislota
qoldig‘idan iborat. Molekulasida ikkita polipeptid zanjir bor. Birinchisi - qisqa 
A – zanjiri 21ta aminokislota qoldig‘idan tashkil topgan. Ikkinchisi – uzun B - 
zanjiri 30 aminokislota qoldig‘idan iborat. Zanjirlar o‘zaro S-S bog‘lar bilan 
bog‘langan. 
Insulinni sеkrеtsiyasi glyukoza va Ca
2+
ionlari leytsin, arginin, 
samatotropin ishtirokida ortadi. Samatostatin esa kamaytiradi.