Umumiy lot p65

Sinergizm dorilarning bir vaqtning o‘zida bir yo‘nalishda birga ko‘rsatgan ta’siri bo‘lib, bunda umumiy ta’sir shu dori­larning alohida-alohida ko‘rsatgan ta’siridan yuqori bo‘ladi. Ya’ni, ikki va undan ortiq dorilarning ta’siri o‘zaro qo‘shilib yuzaga chiqadi. Sinergizmning yana bir ko‘rinishi potensirlashdir. Potensirlashda esa, ikki va undan ortiq dorilarning qo‘shilib ko‘rsatadigan samarasi shu dorilarning alohida-alohida ko‘rsat- gan ta’siri yig‘indisidan yuqori bo‘ladi. Masalan, aminazin bilan efir, etanol yoki barbituratlar ta’sirini olish mumkin. Potensir- lashning afzalligi shundaki, bunda dorilarning me’yordagi dozasiga qaraganda kamroq, kichikroq dozasini olib, biz uchun kerakli ta’sirni yuzaga chiqarish mumkin, chunki bu kichik dozalarning ta’siri yig‘ilib, dorining o‘rta terapevtik dozada bera- digan samarasini yuzaga chiqaradi. Shu bilan birga qo‘shib ishlatilayotgan dorilarning nojo‘ya ta’sirlari yuzaga chiqmaydi va ularni organizmdagi zararsizlanish jarayonlari tezroq o‘tadi.
Antagonizmda u yoki bu dorilarning ta’sirini boshqa dori yor­damida kamaytirish yoki yo‘qotish nazarda tutiladi. Ular:

1. 
   Fizik antagonizm (adsorbsiya bilan).
   
2. 
   Kimyoviy antagonizm (antidotli).
   

Fizik antagonizmda zaharli moddalarning adsorbent yuzasiga (pistako‘mir tabletkasi oqsillar yuzasiga va boshq.) adsorbsiya qilinishi inobatga olinadi.
Kimyoviy antagonizm deganda, moddalarning o‘zaro ta’siri natijasida farmakologik aktivlikka ega bo‘lmagan yangi moddaning paydo bo‘lishi tushuniladi. Masalan, og‘ir metall tuzlari orga- nizmda oqsillarning SH guruhi bilan birlashib, ularni ishdan chiqarishi mumkin, unitiol yuborganimizda esa, oqsil SH guruhi o‘rniga unitiol SH guruhi bilan organizmdan chiqib ketadi.
Tibbiyot amaliyotida ikki taraflama antagonizmdan zaharla- nishlarda foydalaniladi, chunki bunda ikki modda ham bir xil qarama-qarshi kuchga ega bo‘ladi. Masalan, giyohvandlik mod­dalari ta’sirini korazol bilan olish mumkin.
XUSUSIY FARMAKOLOGIYA

3. 
   bob. MIKROBLARGA QARSHI VOSITALAR
   
   1.