Umumiy fizika kursidan masalalar to’plami

R
0
boʻlsa, A va B nuqtalar orasidagi qarshilikni 
aniqlang (rasmga qarang). 
569.
Rasmda koʻrsatilgan zanjirning har bir boʻlagining qarshiligi 
R
0
boʻlsa, uning 
toʻla qarshiligini aniqlang. 
570.
Rasmda koʻrsatilgan cheksiz zanjirning qarshiligini aniqlang. 
569-masalaga. 
570-masalaga. 
571.
Rasmda koʻrsatilgan zanjirning A va B nuqtalar orasidagi qarshiligi 
oʻlchanmoqda. Butun zanjirning qarshiligi yacheykalar soniga bogʻliq 
boʻlmasligi uchun C va D nuqtalar orasiga qanday 
R
x
qarshilik ulash kerak? 
571-masalaga. 
572.
(Oldingi masalaga q.) Zanjir N ta yacheykadan tashkil topgan (bitta 
yacheykasi rasmda koʻrsatilgan). C va D nuqtalar orasiga 


3 1
x
R
R


qarshilik ulandi. Zanjirning chiqishidagi (C va D nuqtalar orasidagi) 
kuchlanish kirishdagi (A va B nuqtalar orasidagi) kuchlanishdan necha marta 
kichik? 
572-masalaga. 
575-masalaga. 

---

91 
573.
Qarshiligi 
R
G
=330 Om
boʻlgan galvanometrga uning sezgirligini 
n=10
marta 
kamaytiruvchi shunt ulandi. Zanjirning umumiy qarshiligi oʻzgarmay qolishi 
uchun qanday qarshilikni ketma-ket ulash kerak? 
574.
U=220 V
kuchlanishgacha oʻlchay oladigan voltmetr hosil qilish uchun 
maksimal 
I=100 mA 
tokga moʻljallangan milliampermetrga qoʻshimcha 
qarshilik ulandi. Bu qoʻshimcha qarshilikni toping. Milliampermetrga 
R
sh
=0,2 
Om
qarshilikli shunt ulanganda uning boʻlim qiymati 
n=10
marta ortishi 
ma’lum. 
575.
Qarshiligi 
R
boʻlgan rezistorga shuntli galvanometr ketma-ket ulandi va 
voltmetr sifatida foydalaniladi (rasmga qarang). Voltmetrning boʻlim 
qiymatini 
n
marta orttirish uchun 
R
qarshilikni qanday oʻzgartirish kerak? 
Galvanometrning qarshiligi 
R
G
, shuntniki 
R
sh
. 
576.
K
kalit ulansa, u orqali qanday zaryad oʻtadi (rasmga qarang)? 
576-masalaga. 
578-masalaga. 
577.
K
kalit ulanishidan oldin A va B nuqtalar orasidagi potensiallar farqi qanday 
boʻlgan (oldingi masalaga q.)? 
578.
Rasmda koʻrsatilgan zanjirdagi galvanometr nolni koʻrsatyapti. 
R
x
qarshilikni 
R
1
, R
2
, R
3
qarshiliklar orqali ifodalang. 
579.
Rasmda qarshilikni oʻlchash uchun moʻljallangan Uitston koʻprigi chizmasi 
koʻrsatilgan. Bu yerda 
R
0
– etalon qarshilik, 
R
x
– 
noma’lum qarshilik. 
G
galvanometr ulangan 
D
siljuvchi kontakt katta qarshilikka ega 
AB
oʻtkazgichda koʻcha oladi. Agar
1
0
2
x
R
l
R
l

shart bajarilsa, galvanometrdan tok oʻtmasligini isbotlang. Ulovchi simlar 
qarshiligini hisobga olmaslik mumkin. 
580.
(Oldingi masalaga q.) Uitston koʻprigini yigʻishda yanglishib, G galvanometr 
oʻrniga K kalit qoʻyishdi. Bunday zanjir yordamida 
R
x
noma’lum qarshilikni 
qanday aniqlash mumkin? 

---

92 
579-masalaga. 
581-masalaga. 
581.
Agar zanjirga