Umumiy fizika kursidan masalalar to’plami

 
ELEKTROMAGNIT INDUKSIYA HODISASI 
677.
Halqaga magnit kirgizilsa, qanday hodisa roʻy beradi? Halqa: a) dielektrik; b) 
oʻtkazgichdan yasalgan hollarni koʻring. 
678.
Metal halqaga magnitning janubiy qutbi yaqinlashtirilganda, halqada hosil 
boʻlgan induksion tokning yoʻnalishini aniqlang. 
679.
Toʻgʻri burchakli oʻtkazuvchan ramka qoʻzgʻalmas oʻq atrofida tekis aylanadi 
(rasmga qarang). Bu oʻqqa parallel holda 
I
tok oʻtayotgan sim joylashtirildi. 
Oʻq va sim yotgan tekislikni 
α
harfi bilan belgilaymiz. Ramka qanday 
joylashganda, unda eng kichik EYuK hosil boʻladi? Qanday holda eng katta? 
680.
Globusning karkasi bir-biridan izolyatsiyalangan va oʻzaro perpendikulyar 
tekisliklarda yotgan ikkita ingichka poʻlat halqalardan yasalgan (rasmga 
qarang). Halqalarning biridan oʻzgaruvchan elektr toki oʻtmoqda. Bunda 
ikkinchi halqada induksion EYuK hosil boʻladimi? 
679-masalaga. 
680-masalaga. 

---

106 
681.
Havosi soʻrib olingan vertikal mis nayning ichida magnit erkin tushmoqda. 
Magnitning harakatini tavsiflang. Magnit nayga tegmaydi. 
682.
Metal ip, sharcha va simobga botib turgan metal tigʻdan iborat mayatnik bir 
jinsli magnit maydonda kichik tebranishlar qiladi (rasmga qarang). K kalit 
ulangandan keyin tebranishlar qanday oʻzgaradi? 
682-masalaga. 
687-masalaga. 
683.
Oʻtkazuvchan ramka bir jinsli magnit maydonda induksiya vektoriga perpen-
dikulyar oʻq atrofida erkin aylanishi mumkin. Agar magnit maydon 
kamayayotgan; ortayotgan boʻlsa, ramkaning turgʻun muvozanat vaziyatini 
aniqlang. 
684.
r
radiusli qoʻrgʻoshin ramka bir jinsli magnit maydon kuch chiziqlariga 
perpendikulyar joylashgan. Magnit maydon induksiyasi 
B
ga teng. Halqa 
sovutilib, oʻta oʻtkazuvchan holatga oʻtkazildi, soʻngra magnit maydon 
oʻchirildi. Bundan soʻngra halqa tekisligi orqali qanday magnit oqimi oʻtadi? 
685.
Oʻta oʻtkazuvchan halqa orqali magnit oʻtkazilsa, qanday hodisa roʻy beradi? 
686.
r
radiusli oʻta oʻtkazuvchan gʻaltak 
N
ta oʻramdan tashkil topgan boʻlib, 
L
induktivlikka ega. Gʻaltak oʻqi boʻyicha yoʻnalgan 
B
induksiyali bir jinsli 
tashqi magnit maydon qoʻshilganda, gʻaltakda yuzaga kelgan tok kuchini 
aniqlang. 
687.
r
radiusli halqa shaklidagi oʻta oʻtkazuvchan sim orqali tok oʻtmoqda (rasmga 
qarang). Halqa markazidagi magnit maydon induksiyasi 
B
0 
ga teng. Sim 
rasmdagidek shaklga keltirildi. Endi halqa markazidagi magnit maydon 
induksiyasi nimaga teng? 
688.
Tok oʻtayotgan izolyatsiyalangan oʻta oʻtkazuvchan halqa deformatsiyalanib, 
ikkita bir xil halqali “sakkiz” koʻrinishiga keltirildi (rasmga qarang). Soʻngra 
bu “sakkiz” ning halqalari ustma-ust joylashtirilib, kichik halqa hosil qilindi. 
Halqa markazidagi magnit maydon induksiyasi qanday oʻzgaradi? 
689.
Oldingi masalada halqa aylantirilmay “sakkiz” shakliga keltirilgan boʻlsa, 
javob qanday oʻzgaradi (rasmga qarang)? 

---

107 
688-masalaga. 
689-masalaga. 
690.
Radiusi 
r=3 cm
va 
n=1000
ta oʻramdan tashkil topgan gʻaltak bir jinsli 
magnit maydonga tushirildi. Bunda maydon yoʻnalishi gʻaltak oʻqi bilan mos 
tushadi. Agar maydon induksiyasi 
10 
/
B
mTl s
t



tezlikda oʻzgarsa, gʻaltak 
uchlariga ulangan 
C=20 mkF
sigʻimli kondensatorda qanday zaryad 
toʻplanadi? 
691.
Oldingi masalada gʻaltak uchlari qisqa tutashtirildi. Agar gʻaltak qarshiligi 
R=16 Om
boʻlsa, undan ajraluvchi quvvatni aniqlang. 
692.
Berk gʻaltak ichiga magnit kiritildi: birinchi holda tez, ikkinchi holda sekin. 
Ikkala holda ham zanjirda bir xil zaryad oqib oʻtadimi? Bir xil energiya 
ajraladimi? 
693.
Radiusi r, oʻramlari soni n va qarshiligi R boʻlgan gʻaltak induksiyasi B 
boʻlgan bir jinsli magnit maydonda joylashgan. Gʻaltakning oʻqi maydon 
kuch chiziqlari boʻyicha yoʻnalgan. Gʻaltak uchlari tutashtirilgan. Agar uning 
oʻqi