Umumiy fizika fanidan laboratoriya mashg’ulotlari

Tanlangan nuqtalar usuli. Bu usulni ishlatib, biror fizik kattalikni hisoblash formulasiga kirgan, lekin bevosita o'lchanmagan kattaliklarni ham hisoblab topish mumkin.
Tanlangan nuqtalar usulida ham kabi formula ishlatiladi. Buning uchun o'lchashlar natijasida olingan (k – marta o'lchashlardan tuzilgan, 2 – jadval kabi), istalgan ikkita X va Y kattaliklarni olamiz (masalan: va yoki va va hokazolar) va ularni bog'lovchi quyidagi tenglamalarni tuzamiz:

Bu olingan tenglamalardan determinant usuli yordamida a=A va b=B – lar topiladi. Topilgan A va B – lardan ularga kirgan fizik kattaliklar va ularning xatoliklari EKKU usuliga o'xshatib topiladi. Shuni aytish kerakki, tanlangan nuqtalar usuli EKKU usuliga qaraganda katta xatoliklarni beradi.
O'rtacha arifmetik usul. Bu usulda ham kabi bog'lanishlar va 2 – jadvaldagi kabi o'lchashlar ishlatilib, o'lchashlar soni (K) ikkiga bo'linadi. Masalan . agar K= 6 bo'lsa
va
Bunday ikkita juft tenglamalarni qo'shib, ikkita tenglama hosil qilinadi:


Bu ikkita tenglamalardan determinant usuli yordamida a=A va b=B – lar, A va B ga kirgan fizik kattaliklar va ularning xatoliklari topiladi. O'rtacha arifmetik usul bilan olingan natijalardagi xatoliklar topilgan nuqtalar usulidan ancha yaxshidir.
Grafik usuli. Labratoriya ishlarida o'lchanadigan va hisoblab topiladigan fizik kattaliklar orasidagi bog'lanishlar (29) formula kabi berilgan bo'lib, 2-jadvaldagi kabi o'lchash natijalari olingan bo'lsa, bu jadvalga asosan grafigi chiziladi va bu grafikdan va koeffisient B ga kirgan fizik kattalik topiladi.

1. 
   O’ZGARMAS TOK KO’PRIGI YORDAMIDA QARSHILIKLARNI O’LCHASH
   

Ishning maqsadi: Noma’lum qarshilikli rezistorlarning qarshiligini aniqlash, rezistorlarni turli xil ulashlardagi umumiy qarshiligini aniqlab nazariy formula bilan solishtirish.