Умумий ўрта таълим мактабларида синфдан ташқари ишлар” 1-мавзу: Умумий ўрта таълим мактабларида синфдан ташқари ишлар ва унинг мазмуни

Жисмоний тарбия ва спорт кунларини ўтказишни режалаштириш
«Умид ниҳоллари», «Баркамол авлод» мусобақалари дастуридаги спорт турлари бўйича умумий ўрта таълим тизимида болалар, ўқувчи-ёшларнинг И босқич мусобақаларини ўтказиш ўқув чоракларини алоҳида ажратилган яъни, махсус режа асосида ўтказилиши режалаштирилган жисмоний тарбия ва спорт кунларида ўтказиш (югурувчилар куни, сакровчилар куни, улоқтирувчилар куни, сузувчилар куни, волейболчилар куни ва ҳ.к.тарзида) аноанага айланган. Эски анъаналар ҳар ўқув чорагида бир кун, ҳар ўқув йилида дарсдан ҳоли қилиб бўшатиладиган кунда ўтказиладиган «саломатлик куни» биз қайд қилган жисмоний тарбия ва спорт кунлари бўлиб, ҳалк таълими вазирлиги томонидан буйруқ асосда ташкилланар эди. Лекин мустақиллик йиллари даврига келиб бундай байрамлар спорт турлари кунлари билан алмаштирилди. Жисмоний тарбия ва спорт кунлари мактаб ўқув режасига киритилиши лозим бўлади. Унга тайёрланиш давомида ўқитувчилар ва мактаб жисмоний маданият жамоаси кенгаши, байрам кунини низомини, уни дастури ва тайёргарлик ишлари режасини ишлаб чиқади. Тайёргарлик ва ўтказиш билан ташкилий қўмита шуғулланади. Уларни мактаб директори танлаб тайинлайди ёки комиссия тўзилиб комиссия унга раҳбарлик ва назорат қилади. Ташкилий қўмитага педагоглар жамоаси, ўқувчилар, ота-оналар кенгаши, оталиққа олганлар жалб қилинади. Саломатлик куни ёки жисмоний тарбия ва спорт кунларига мактабнинг барча ўқувчилари сафарбар қилинишлари шарт.


Жисмоний тарбия ва спорт кунларининг мазмуни
Байрам И-ИВ, В-ХИ синфлар учун алоҳида ўтказилиши амалиётда керакли самара бераётганлиги исботланган. Байрамларни давом этиш муддати И-ИВ синфдар учун 3-4 соатдан, В-ИХ синфлар учун 4-5 соатдан ошмаслиги лозим. Байрамнинг мазмуни жисмоний тарбия дарси материаллари билан узвий боғланган, уни такрорлаш, мустаҳкамлашга йўналтирилиши, турлича қилиб ўрин алмаштиришлар билан ўтказилади. Ҳар хил ҳаракатли ўйинлар, соддалаштирилган ўйин қоидалари билан, спорт ўйинлари мусобақалари, экскурсия ва походлар ҳам ташкилланиши мумкин. Жисмоний тарбия ва спорт кунлари учун ўйин қоидаларига тўла риоя қилиб ўтказиладиган классификацион мусобақалар киритилиши мақсадга мувофиқ эмас. Бунда яна ўша тор доирадаги спортчилар иштирок этиши содир бўлади ва лозим бўлмаган, тадбирдан кутган самарага эришиб бўлмайди. Мусобақалар қоидаси енгиллаштирилиши, иложи борича кўпчиликни оммавий иштирок этиши таъминланиши лозим.