Сохта инновациялар - эскирган техникани (технологияни) қисман яхшилаш бўйича, жамият учун самара келтирмайдиган ёки салбий самара берадиган фаолият.
Инновацияларни янада ўткирроқ таснифлаш, уларни кодлаш учун таснифларнинг ҳар хил турлари таклиф этилади. Таькидлаш жоизки, инновацияларни таснифлашни турли таснифий белгилар ва мезонлардан фойдаланган ҳолда турли схемалар бўйича амалга ошириш мумкин. Адабиётларда бир қатор таснифлар келтирилади.
Таснифлаш соф белгиларни назарий жиҳатдан тартибга солишдан ташқари, бошқарувни амалга ошириш лозим бўлган инновациялар яратиш жараёнини акс эттириши ҳам лозим. Таклиф этилаётган таснифлаш 1.2- жадвалда келтирилган.
1.2-жадвал
Инновациялар таснифи
Innovatsiyalar mazmunini belgilab beruvчilar
|
Kelib чiқiшi
|
Endogen
|
|
Ekzogen
|
Yangiligi
|
Tamomila yangi
|
|
қisman yangi
|
|
Lokal
|
|
Imitatsion
|
Yangilik darajasi
|
MutlaқҒnisbiy
|
|
Шartli
|
|
қisman
|
Yangilik saviyasi
|
Radikal
|
|
Ordinar
|
Innovatsion jarayon
|
Taшkilotdagi iчki
|
xususiyatlari
|
Taшkilotlararo
|
Intensivlik darajasi
|
Шov-шuvli
|
|
bir tekisda
|
|
ommaviy
|
|
sust
|
қo 'llaniш tez-tezligi
|
Bir martalik
|
|
takrorlanadigan
|
Tovar, texnologiya,
|
Strategik marketing
|
taшkilotning ҳatiylik davri
|
Yangilikni iшlab чiқiш va rasmiylaшtiriш
|
bosқiчlari
|
Bir martalik joriy қiliш
|
|
Taktik marketing
|
|
Diffuziya
|
Innovatsion jarayon
|
|
bosқiчlarining uzunligi
|
|
Yangilik kiritiш turi va
|
Texnologik
|
қўllaniш soҳasi
|
Texnik
|
|
Maҳsulot
|
|
Taшkiliy
|
|
Ijtimoiy
|
|
Iқtisodiy
|
|
Ekologik
|
|
Axborot
|
|
Konstruktorlik
|
|
Maxsus va b.
|
Iшlab чiқiш va tarқatiш
|
Davlat
|
darajasi
|
Respublika
|
|
Mintaқaviy
|
|
Tarmoқ
|
|
Korporativ
|
|
Firma
|
Xalқ xўjaligi tarmoғiga jalb
|
Fan soҳasi
|
қiliш
|
Ta'lim soҳasi
|
|
Ijtimoiy-madaniy soҳa
|
|
Moddiy iшlab чiқariш soҳasi
|
Moliyalaшtiriш manbasi
|
Ўz mablaғlari
|
|
қarz mablaғlari
|
|
Davlat tomonidan moliyalaшtiriш
|
|
Aralaш moliyalaшtiriш
|
Miқyosi va ta 'sir etiш kengligi
|
Global
|
|
Tarmoқ
|
|
Lokal
|
қo 'llaniш soҳasi va predmeti
|
Maҳsulot
|
|
Bozor
|
|
Jarayon
|
Innovatsiyalar қo 'llanadigan
|
«Kiriш»da
|
joy va soҳa
|
«Чiқiш»da
|
|
Iчki iste'mol uчun innovatsiyalar
|
|
Firmada tўplaш uчun yangiliklar
|
|
Sotiш uчun innovatsiyalar
|
Innovatsion menejment tizimida
|
Ilmiy jўrlik
|
innovatsiyalarni joriy қiliш
|
Maқsadli
|
қuyitizimi
|
Ta'minlaydigan
|
|
Boшқariladigan
|
|
Boшқaradigan
|
Innovatsiyalar iшlab чiқiш va foydalaniш soҳalari va darajasini belgilab
beruvчilar
|
Iшlab чiқiш va қo 'llaniш soҳasi
|
Sanoat
Moliyaviy
Ilmiy-pedagogik
Savdo-vositaчilik
Taшkiliy-boшқaruv
Ijtimoiy-iқtisodiy
Maxsus va b.
|
Innovatsiyalar natijalarini belgilab beruvчi
|
Amalga oшiriш mexanizmi xususiyatlari
|
yolғiz
tugallanganҒtugallanmagan muvaffaқiyatliҒ muvaffaқiyatsiz
|
Yangilik turi
|
KonstruksiyaҒқurilma
Texnologiya
materialҒbuyum
maҳsulot
jonli organizmlar
|
Iste'molчilarning қondiriladigan eҳtiyojlar xarakteri
|
Mavjud eҳtiyojlar
Yangi eҳtiyojlar шakllantiriш
|
Tarқaliш miқyosi
|
Yangi tarmoқ yaratiш
Xalқ xўjaligining barчa soҳa va tarmoқlarida қўllaш
|
Originallik yoki o 'zgariшlar xarakteri
|
Original Nooriginal
|
Innovatsion saloҳiyat
|
Radikal aralaш
modifikatsiyalangan (soxta innovatsiyalar)
|
Ijtimoiy iшlab чiқariш omili
|
Iшчi kuчi Iшlab чiқariш vositasi Meҳnat predmeti Moҳiyat maҳsuli Meҳnat jarayoni
|
Samaradorlik va samara turi
|
Ijtimoiy Ekologik Ilmiy-texnik Iқtisodiy (tijorat) Integral
|
Unumdorlik (maҳsuldorlik)
|
Yuқori
Barқaror
Past
|
Kutilayotgan bozor қamrovi
|
Lokal Tizimli
|
Innovatsiyalar natijalarini belgilab beruvчilar
|
Yangilik шakli
|
Kaшfiyot, ixtiro, patentlar nou-xau
ratsionalizatorlik takliflari
tovar belgisi, savdo markasi, emblema
yangi ҳujjatlar
|
Vazifasi
|
Takomillaшtiriш tўldiriш ўrnini egallaш siқib чiқariш
|
Барча янгиликлар тўпламида биринчи навбатда ишлаб чиқариш аппарати, маҳсулот ва ташкилотни ўзгартирган ҳамда стратегик режада фирма фойдалилиги ва иқтисодий барқарорлигини кафолатлаган ҳолда энг катта ўзгартирувчи функцияларга эга бўлган янгиликларни ажратиб кўрсатиш лозим.
Битта инновациянинг ўзи турли фирмаларда ўзини турлича тутади: бир ҳолатда у ишлаб чиқариш ва маҳсулотни янгилаб, уларни янги сифат (ёки сон) ҳолатига ўтказишга кўмаклашади, бошқа ҳолатда эса - йўқ. Ҳамма нарса фирма товари, асосий капитали ва бошланғич ҳолатига боғлиқ бўлади.
Табиийки, базис инновацияларни биринчи навбатда қўллаб-қувватлаш мақсадга мувофиқ. Ресурслар чегараланган ҳолатларда бошқарув органи ташкилот имкониятларига ва танлаб олинган ривожланиш тактикаси ва стратегиясига кўпроқ мос келадиган инновацияни танлаб олади.
Юқорида келтирилган тасниф шундан далолат берадики, янгиликлар киритиш жараёни ранг-баранг ва характери бўйича хилма-хил ҳисобланади. Шу сабабли турли муаллифлар томонидан таклиф этиладиган инновацияларнинг кўплаб классификаторлари мавжуд. Инновациялар таснифини турли схемалар, гуруҳлаш тамойиллари, ташкил қилиш усуллари ва таснифлаш белгилари бўйича амалга ошириш мумкин. Тақдим этилган инновациялар таснифи ҳар хил белгилар бўйича учта йирик гуруҳга ажратилган. Мазкур тасниф инновациялар қўлланадиган ва фойдаланиладиган жуда кенг доираларни қамраб олади, инновацияларни таснифлаш ва тартибга солишда таснифлаш белгилари такрорланишини истисно қилади.
Do'stlaringiz bilan baham: |