Umum va tib psix p65

Davo mashqlari — kompleks chora-tadbirlardir. 
Ularni buyu- 
rishda terapevt, zarurat bo‘lsa jarroh, ortoped, shuningdek 
nevropatolog, logoped, psixiatr, davo fizkulturasi bo‘yicha mu- 
taxassis, pedagog birgalikda maslahatlashib ish ko‘radi.
O‘rta m a’lumotli tibbiyot xodimi mana shu vazifalarni 
bajarishda faol yordam beradi. Kasallar ko‘pincha ularning 
oldiga shifokorlar qo‘ygan vazifalarni bajara olishiga shubha
128

---

bilan qaraydilar. Chunonchi, ularning ba’zilari o‘rnidan turib, 
xona ichida o‘z holicha yurishning iloji yo‘q deb hisoblasa, 
boshqalari xonadan tashqariga chiqishdan bosh tortadi, 
uchinchilari boshqa turdagi mehnat yoki mashg‘ulotga o‘tishdan 
bo‘yin tovlaydi. Mana shunga o‘xshagan ishlarning hammasini 
batamom tuzalib ketganimdan keyingina bajarishim mumkin 
deb hisoblaydigan kasallar ham uchraydi. Ular: «Mudom 
yuragim o‘ynab turadi-yu, men qanday qilib yura olaman?» 
yoki «Og‘zimga ovqat olishim bilan ko‘nglim ayniyveradi, 
shuning uchun men ovqat (u yoki bu turdagi taom) eya 
olmayman», deydilar va hokazo. Tibbiyot xodimi mana 
shunday hodisalar bemorning ongli ravishda qarshilik qilishi, 
injiqligi tufayli kelib chiqmasdan (garchi, bunday hodisalar 
uchrab tursa ham) alohida nevrotik munosabati tufayli, 
asablarning kasallik vajidan juda o ‘zgarib, bemor yurish- 
turishida noto‘g‘ri, patologik stereotip qaror topishiga olib 
borganligidan kelib chiqishini bilishi kerak. Bemorning o ‘z 
hayotidan olingan ijobiy dalillarni ko‘rsatib, ba’zan qayta- 
qayta ishontirish, boshqa kasallarning ahvoli yaxshilanib 
qolganligini ko‘rsatadigan misollarni keltirib o‘tish, shikastlangan 
funksiyani mashq qildirishning fiziologik jihatdan to‘g‘riligi 
va yaxshi foyda berishini tushuntirib borish, adabiy asarlar, 
kinofilmlardan misollar keltirish zarur bo‘ladi va hokazo. Ba’zan 
kasal tashabbusini o‘ziga xos tarzda «mustahkamlab» foydali 
xatti-harakatlari uchun uni «rag‘batlantirish» (buni odat 
darajasiga ko‘tarish yaramaydi, albatta), kasallar bir-birini 
faollashtirsin deb guruh trenirovkalarini uyushtirish, ular 
o ‘rtasida musobaqa elementlarini uyg‘otish foydali bo‘ladi.