Umidismoilov

3. Oxiri 5 bilan tugagan ikki xonali sonlarni 
kvadratga ko'tarish 
Oxiri 5 bilan tugagan ikki xonali sonni kvadratga 
ko'tarish juda oson bo'lib, buni og'zaki amalga 
oshirsa ham bo'ladi. Masalan, 15 ning kvadratini 
topish kerak bo'lsin. 15
2
=15 15=225; buni bunday 
amalga oshirish mumkin, 5
2
=25 deb, birlik xonadagi 
5 ning kvadratini yozib olamiz. O'nlik xonadagi 
raqamni, ya'ni misolda 1 ni bitta orttirib o'ziga 
ko'paytirib, 25 ning oldiga yozib qo'yamiz. 3 5
2
ni 
topamiz. 5
2
=25,3 ni bitta orttirsak, 4 bo'ladi. 34=12 
ni 25 ning oldiga yozamiz. 
7 

---

Demak, 35
2
=1225 boiadi. Xuddi shunday 65
2
= 
4225. Oxiri 5 bilantugagan sonlarning kvadratlarini 
topishning quyidagi usuli ham mavjud, ya'ni: 
8 5
2
= 8-9-100+ 25 = 7225 
Oxiri 5 bilan tugagan uch xonali sonlar uchun ham 
ushbu usulning to'g'riligiga o'zingiz ishonch hosil 
qiling. 
Misob 115
2
= 11-12 1 00+25=132 25. 
Quyidagi masalalarni mustaqil mulohaza yuritib, 
hal qilishga harakat qiling. 
1. 5 ga bo'lish va ko'paytirish. 
Ma'lumki, birorta sonni 5 ga bo'lishdan uni 2 ga 
bo'lish qulaydir. Bundan berilgan sonni 5 ga 
ko'paytirish va bo'lishda foydalansa bo'lmasmikin? 
2. 5 ning darajasiga bo'lish va ko'paytirish. 
Birorta sonni 5 ga ko'paytirish va bo'lishdan 
ko'ra, shu sonni 25 yoki 125 ga ko'paytirish va 
bo'lish qulaydir. Bundan qanday foydalansa bo'ladi?