Ulıwma orta bilim beriw mektepleriniń 7-klası ushın sabaqlıq

hám, jáne, taǵı, 
menen (penen, benen), da, de, ta, te, al, ya, yaki, yamasa, gá, gáhi, 
geyde, sebebi, sonlıqtan, óytkeni, biraq, lekin, eger 
hám t.b. 
Qospa túrde qollanılatuǵın dánekerler: 
jáne de, taǵı da, hám de, 
biraq ta, nege deseń, degen menen, sol sebepli, ya bolmasa, yaki 
bolmasa, sonda da, eger de, sol ushın, sonıń ushın, birde, birese, 
gáde
hám t.b. 
Qospa dánekerlerdiń 
birde, birese, gáde
túrleri birigip jazıladı da, 
qalǵanları bólek jazıladı. 

---

80
Tapsırma 1.5. 
Tómendegi kórkem shıǵarmanı oqıń. Onıń mazmunın 
saqlap qayta bayanlaw arqalı usı mazmundaǵı tekstti jazıń. Bul tekstte 
dánekerlerden ónimli paydalanıń. 
Barlıq balalar baqshaǵa kelip, óz toparlarına tarqastı. Azanǵı awqattan soń, 
tárbiyashı balalarǵa úy haywanların úyrete basladı. Temanı qayta bekkemlew ushın 
tárbiyalanıwshılardan:
– Qánekey, balalar, kim maǵan úy haywanların aytıp bere aladı? Kimniń úyinde 
qanday úy haywanları bar? – dedi.
– Biziń úyde iyt, sıyır bar. Men iytimdi jaqsı kóremen. Onıń menen birgelikte 
oynayman, – dedi Salamat birinshilerden bolıp.
– Biziń úyde úy haywanları joq. Biraq awıldaǵı ájemniń úyinde barlıq haywanlar 
bar. At, eshek, sıyır, qoy-eshkiler kóp. Awılda tań atsa, úlken qızıl quyrıqlı qoraz qıshqırıp, 
hámmeni oyatadı. Tawıqlar, úyrek hám ǵazlar ketekten shıǵa sala ájemniń izine erip, 
«qashan dán salasań?» degendey etip juwırıp júredi, – dedi taqıldap sóylep Janar. 
– Bárekella, qızım. Sen úy haywanların júdá jaqsı biledi ekenseń, dep onı 
marapatladı. Soń baqsha apa balalarǵa názer taslap, kemlew sóyleytuǵın Atabek degen 
balanı sorawǵa tuttı. 
– Atabek, seniń úyińde qanday haywanlar jasaydı? – dedi onı ortalıqqa tartıp. 
– Biziń úyde tek ǵana pıshıq penen tıshqan jasaydı, – dedi. Oǵan topardaǵı 
Uldana:
– Tıshqan úy haywanına kirmeydi. Sonı da bilmeyseń be?! – dedi bilgishsinip. 
Atabek bolsa:
– Onda nege tıshqanlar úyde jasaydı? Sizler aytıp atırǵan sıyır, qoy, eshkiler 
qorada jasaydı. Iyt dalada jasaydı. Úy haywanlarına tek ǵana pıshıq penen tıshqan 
kiredi. Olar úyde jasaydı, dep eki qolın qawsırıp aldı. Bul gápti esitken baqsha apası da, 
balalar da duw kúlisti. Soń tárbiyashı Atabek hám basqalarǵa úy haywanların tákirarlap 
túsindirdi.
(«Jetkinshek» gazetası. J.Ibadullaev)