Ulıwma orta bilim beriw mektepleriniń 7-klası ushın sabaqlıq

sharshı 
teppeshi
(salı tazalawshı), 
shapshı
(kiyiz basıwshı), 
gúlal
(qumbızshı – gúze digir 
islewshi) taǵı da basqa kásipleri bolǵan.
(Q.Ayımbetov)
!
Tirkewishlerden ataw sepligindegi sóz benen kelip hár túrli 
mánilerdi bildiretuǵın tirkewishlerdiń birneshesin mısal etip kórseteyik:
Menen (benen, penen) tirkewishi
ózi dizbeklesip kelgen 
basqarıwshı sózler menen birge tómendegi mánilerdi ańlatadı:
1. Orın, waqıt, sebeplik mánilerdi bildiredi: 
Kanaldaǵı jol menen 
birewler kiyatır (J.A.). Ol túniń menen uyqılamaǵan (B.E.). Iyttiń úriwi 
menen bul jerge kirip qaldım (Q.X.E). 
2. Is-hárekettiń iske asıw usılın, sının bildiredi: 
At jorǵalawı menen 
Turdımurattıń qasına kelip qaldı (G.E.).
3. Zatlıq mánini bildiredi: 
Onıń qayǵıń menen isi joq (G.E.). 
4. Birgelik mánisin bildiredi: 
Ekewimiz birge balalar menen oyınǵa 
da baramız (A.Á.).
5. Qarsılaslıq máni bildiredi: 
Awırıp ata-anasın qorqıtqanı menen 
hesh báygiden qalmas edi (M.N.).
Haqqında, tuwralı, jóninde, jayında tirkewishleri. 
Bul 
tirkewishler atlıqlarǵa dizbeklesip zatlıq mánini bildiredi: 
Bay altın 
jóninde sorasa ne qılamız? (Q.X.E.).

---

73
1. Juwazshı kásibiniń ataması qaysı sózden kelip shıqqanlıǵın anıqlań.
2. Juwazshınıń is qurallarınan nelerdi bilip aldıńız?
3. Bul abzactaǵı «menen» tirkewishleriniń ózi qatnaslı sózi menen bildirip 
turǵan mánilerin anıqlań. 
4. Salı tazalawshı, kiyiz basıwshı, gúze digir islewshi adamlardı kim dep 
ataǵan? 
Tapsırma 3.2. 
Tómendegi úzindini oqıń. Ondaǵı tirkewishlerdi ózi qatnaslı