Ulıwma orta bilim beriw mektepleriniń 7-klası ushın sabaqlıq

1. Shanıshbay, sheshek sózleriniń mánisin bilip alıń. 
2. Bul kásip házirgi qaysı kásip penen ulıwmalıq belgilerge iye?
3. Birinshi gápte tirkewishtiń qaysı túrleri qollanılǵanın tabıń. 
4. Ekinshi gápte siltew almasıqların paydalanıp qayta jazıń.
5. Úshinshi gáptegi 
ol
 sózi almasıqtıń qaysı túrine kiredi?
Shashtárezler. 
Shashı ósken bazarshılardı pás kúrsige otırǵızıp qoyıp 
shashların suwıq suw menen suwlap shashın jibitip eki qollap uwqalaydı. Suw menen 
shashtı jibitpese, páki ótpey bastı awırtıp qıynaydı, «shashın jibitpey aldı» degen 
maqal usınnan qalǵan. Shashtárezdiń iskek degen ásbabı menen ósken murtlardı julıp 
sulıwlaydı, «murtına qaray iskegi» degen sonnan qalǵan. 
1. Sol dáwirdegi shashtárezlik kásibi menen házirgi dáwir 
shashtárezleriniń jumıs islew usılı yamasa ásbaplarında qanday ózgesheliklerdi 
sezgenińizdi sóylep beriń.
2. Bul kásip atı sóz jasaw usılınıń qaysı túri menen jasalǵanı haqqında 
aytıń.
3. Bul abzactaǵı «menen» kómekshi sóziniń xızmeti jaǵınan tirkewish 
yamasa dáneker bolıp kelgenligin túsindirip beriń.
Kónshi.
Kónshilik kásibi qaraqalpaqlarda atam zamannan bar kásip. Rossiyadan 
teletin (buzaw terisi) Bılǵarı, Nikolay teletinniń sawdagerler tárepinen kóp ákeliwine 
baylanıslı kónshiler bul kásipti qoyǵan edi. Kónshi (sherimshiler) maldıń terisin, 
tandırdıń ishine tútin tútetip, kóndi, maldıń terisi tútep turǵan tandırdıń awzına, 
teriniń oyaq-buyaǵın awdarıp isleydi. Onnan keyin terini qara boyawǵa (zákke) boyap 
suw búrkip bılbıratıp bazarǵa aparıp satadı. Onnan etik tigiledi. 
1. Kónshi, teletin, zák sıyaqlı atamalardıń mánisin bilip alıń. 
2. Bul kásip házirgi waqıtta qanday kóriniske iye ekenligi haqqında pikir 
júritiń.
 
3. Kónshi kásibin jáne qanday at penen atasaq boladı eken?