Ulıwma orta bilim beriw mektepleriniń 7-klası ushın sabaqlıq

1. Ne ushın hayallarǵa pensiya jasın belgilewde erkeklerge qaraǵanda 
kishi jas belgilengen dep oylaysız?
2. Qaysı jaǵdaylarda puqaralar erterek pensiyaǵa shıǵarıladı eken?
3. Pensiyaǵa shıqsa da jumıs islewge bola ma? 
Mayıplıq pensiyası
Bul pensiya miynet qábiletin ámelde uzaq múddetke yamasa pútkilley joǵaltıw 
múnásibeti menen tayınlanadı. Mayıplıq pensiyası, nızamǵa muwapıq jumıs islew 
barısında mayıp bolǵan yamasa kásiplik kesellikke shalınǵan adamlarǵa miynet 
stajına qaramastan tólenedi. Ulıwmalıq kesellik sebepli mayıp bolıp qalǵanda mayıplıq 
pensiyaların belgilew ushın belgilengen ulıwmalıq staj talap etiledi.
Baǵıwshısın joǵaltqanlıq boyınsha pensiyalar pensiya qorı esabınan hár ayda 
beriletuǵın tólemlerden ibarat bolıp esaplanadı. 
1. Miynet qábiletin joǵaltıw jaǵdaylarına mısallar keltiriń.
2. Kásiplik keselliklerge mısallar keltiriń.
3. Is stajı qaysı waqıtlarda talap etilmeytuǵının aytıń. 
?

---

110
VI BÓLIM. PÁN HÁM TEXNOLOGIYALAR
Tapsırma 1.1.
 
Tekstti túsinip oqıń.
1)
Átirapqa qarasańız, jawıp 
atırǵan qar yamasa jawındı, kóship 
júrgen bultlardı, salma hám dáryalardan 
aǵıp turǵan suwdı kóresiz. Bulardıń 
barlıǵı tábiyat qubılıslarına kiredi. Bizdi 
qorshap turǵan tábiyattaǵı ózgerisler 
ómirimizge tikkeley tásir kórsetedi. 
Tábiyatta bolıp atırǵan proceslerdiń 
nızamlılıqların úyreniw, olardan orınlı 
paydalanıw múmkinshiligin beredi.
Tapsırma 1.2.
1. Ápiwayı jerdiń tartılıw 
kúshi haqqındaǵı qubılıstı kim 
ashqanın bilesiz be?
2. Birinshi gápte qanday 
dánekerlerdiń túrleri qatnasqan?
3. Tórtinshi gáptegi «nızam-