Ulıwma orta bilim beriw mektepleriniń 7-klası ushın sabaqlıq

Tapsırma 2.5. 
Siltew almasıqların sepleń. Seplik jalǵawlarınıń 
jalǵanıwındaǵı ózgerislerdi aytıp beriń.
Tapsırma 2.6. 
Tiykarǵı tekstte Mırza Uluǵbektiń astronomiya tarawında 
alıp barǵan xızmetleri aytıldı. Sizler ol insan haqqında qanday 
qosımsha maǵlıwmatlardı bilesiz? Mırza Uluǵbek haqqında qosımsha 
maǵlıwmatlardı internet tarmaǵı yamasa kitap, gazeta-jurnallardan 
tawıp jazıń. Tekstten betlik, ózlik, siltew almasıqların tawıp, betin, sanın 
aytıń. 
!
!
!
!
!
!

---

34
BILIMIMIZDI TEKSEREMIZ. BAQLAW JUMÍSÍ USHÍN TAPSÍRMALAR 
1-tapsırma
M.Dáribaevtıń «Mıńlardıń biri» povestinen alınǵan úzindini oqıń.
Hayaldıń háreketleri haqqında aytıp beriń. Xalıq arasında «tilsim», 
«tilegen» sózleriniń payda bolıwı haqqında pikirlerińizdi bildiriń.
1)
Jap
tıń
arjaǵındaǵı adam gúbir
le
p sóyles
iw
menen birge bir nárseniń taq
ılda
ǵan 
dawısı esitiledi. Sóylegen adamnıń dawısı qattıraq shıǵadı. Jılaǵanday boladı. Qulaǵ
ım
a 
mına sózleri zor
dan
esitiledi: 
«Shıqpaǵan shıbın janım bar, aq sútin ber
ip
adam qılǵan ana
ń
dárbádar bolıp 
ket
ti
. Bir anadan tuw
ǵan 
bawırım bolatuǵın bolsań mennen xabar al
sa
ń bol
may
ma, 
qor boldı
m
. Birge ketken joldas
lar
ıń qayda, aman bar ma? Usı tilegen barsa, sen de 
maǵan tilegen ur.» Hár sóz
di
aytqan sayın taqıldap tayaqtıń dawısı esit
il
edi. 
Turıp tıńlaǵan menen jumbaqtıń sheshiw
i
bolmadı. Taǵı azıraq jer júrip, ırashqa 
shıǵıp qarasam, bir hayal telegraftıń aǵashın bir urıp, bir sóyle
y
di. Ol arı qarap tur eken.
Meni kórgen joq, aǵashtı ur
ıp,
«xosh, aǵa, bóten sózim joq, tez kel, kóz jasım joldasım 
boldı» – dep tayaǵın taslap jiberip, qaptal
ında
bir qap tur edi, so
nıń 
ústine jıǵılıp ketti 
de, solqıldap jıladı.
2)
Onıń menen sóyle
s
iwdi de hár túrli etip ayt
a
dı:
«Tilsim menen sóyleskende bir aǵashtıń túb
i
ne barıp, aytajaq sóziń
di 
aytıp 
baqıradı ekenseń.» 
«Tilegen menen sóylesiw ushın baqannıń túbine barıp, baqandı urıp, aytayın 
degen sózińdi aytıp, ózińe kerek adamnıń atın aytadı ekenseń. Bunı «tilegen urıp 
sóylesti deydi»
«Tilsim menen sóylesiw ushın onıń ana asıwlı turǵan sımı
na
bir arqandı salıp, 
bir shuqırǵa jatıp, qálegen adamıń menen sóylesiwge boladı eken», – dep taǵı birewler 
burqıtadı.