Ulıwma orta bilim beriw mektepleriniń 7-klası ushın sabaqlıq

 
Tapsırma 2.1. 
Súwretlerge qarap, berilgen sorawlarǵa juwap beriń.
2-SABAQ
1. Súwretlerde kimlerdi kórip turıpsız?
2. Bunday jaǵdaylar sizde de bolǵan ba?
3. Unamlı jaǵdaylardı súwretlep beriwshi súwretlerge baylanıslı qollanılatuǵın 
sózlerdi aytıń.
4. Siz sózdiń qúdiretli kúsh ekenligin bilesiz be? Onı qalay dálilleysiz?
5. Sóz arqalı adamnıń kewlin kóteriwge yamasa qapa qılıwǵa bola ma? 

---

142
Tapsırma 2.2. 
Tómendegi úzindiden gáptiń bas aǵzaların tabıń. Olardıń 
baylanısın túsindirip beriń. 
Usı jerde Rasul Gamzatovtıń eske túsiriwine toqtap ótkim keledi. «Ákem Gamzat, 
– dep jazadı ol, – bir topar adamlardıń bir qosıqshını ortaǵa alıp, urıp atırǵanına dus 
keledi. «Onı nege urıp atırsız» dep soraydı adamlardan. «Bul nákas qosıqtıń sózlerin 
buzıp aytıp atır» – deydi adamlar. 
– Qay jerlerine urdıńız? – deydi ákem. «Ispeytuǵın, kógermeytuǵın jerlerine 
urdıq». «Heh-hiy, ayıp onıń basında edi ǵoy – deydi ákem. Ádebiyattan shıǵıp 
qosıqshılıq haqqında aytıp ketti demesin oqıwshılar.
Nama qosıqlarınıń tiykarı – bul ádebiyat. Adamlar qosıqtı namasına hám 
qosıqshınıń hawazı ushın tıńlaytuǵın bolıp ketti. Burın hám házir de jası úlken 
qosıqshılar: Mınaw Maqtımqulınıń sózi, mınaw Ájiniyazdiki, mınaw Berdaqtıń qosıǵı 
dep, sózdi birinshi orınǵa qoyatuǵın edi. 
 («Qaraqalpaq haqqında sóz»)
!
!
Gáptiń tiykarın dúzetuǵın baslawısh hám bayanlawıshqa gáptiń 
bas 
aǵzaları
dep ataladı. Eki bas aǵzalı gáplerde baslawısh gáptiń kim yamasa ne 
haqqında aytılǵanın bildiredi de, bayanlawısh sol baslawıshtıń is-háreketin 
yamasa basqa bir xabardı bayanlaydı. 
Baslawısh qaysı bet, qaysı sanda kelse, bayanlawısh ta sol bet, sol 
sannıń qosımtaların qabıl etedi. Eger gáptiń bayanlawıshı feyilden bolǵan bir 
bas aǵzalı bolıp kelse, baslawısh bayanlawısh arqalı belgili boladı. Baslawısh 
penen bayanlawısh óz ara