II.
Chiziqli algebraik tenglamalar sistemasini yechish.
1.
Chiziqli algebraik tenglamalar sistemasini yechishning
Kramer va Gaussning chiqarib yuborish usullari.
Namunaviy misol.
Quyidagi chiziqli algebraik tengla-
malar sistemasini yeching:
2.1
x
1
–
4.5
x
2
–
2.0
x
3
=
19.07
3.0
x
1
+
2.5
x
2
+
4.3
x
3
=
3.21
–6.0
x
1
+
3.5
x
2
+
2.5
x
3
=
–18.25.
14
2.
Chiziqli algebraik tenglamalar sistemasini yechishning
Zeydel va Gaussning chiqarib yuborish usullari.
Namunaviy misol.
Quyidagi chiziqli algebraik tengla-
malar sistemasini yeching (
Izoh.
iteratsiya usullarida
aniqlikni
= 10
-5
deb oling):
1.00
x
1
+
0.42
x
2
+
0.54
x
3
+
0.66
x
4
=
0.3
0.42
x
1
+
1.00
x
2
+
0.32
x
3
+
0.44
x
4
=
0.5
0.54
x
1
+
0.32
x
2
+
1.00
x
3
+
0.22
x
4
=
0.7
0.66
x
1
+
0.22
x
2
+
1.00
x
3
–
1.0
x
4
=
0.9.
3.
Chiziqli algebraik tenglamalar sistemasini yechishning
Gaussning ustun bo‘yicha bosh elementni tanlash bilan
Zeydel va Gaussning chiqarib yuborish usullari.
Namunaviy
misol.
Quyidagi
chiziqli
algebraik
tenglamalar sistemasini yeching:
–3.0
x
1
+
0.5
x
2
+
0.5
x
3
=
–
56.65
0.5
x
1
–
6.0
x
2
+
0.5
x
3
= –160
0.5
x
1
+
0.5
x
2
–
3.0
x
3
=
–210.
4.
Chiziqli algebraik tenglamalar sistemasini yechishning
kvadrat ildizlar va Xaletskiy usullari.
Namunaviy
misol.
Quyidagi
chiziqli
algebraik
tenglamalar sistemasini yeching:
10
x
1
+
2
x
2
+
x
3
=
10
x
1
+
10
x
2
+
2
x
3
= 12
x
1
+
x
2
+
10
x
3
=
8.
5.
Chiziqli algebraik tenglamalar sistemasini yechishning
progonka va iteratsiyalar usullari.
Namunaviy
misol.
Quyidagi
chiziqli
algebraik
tenglamalar sistemasini yeching:
.
42
6
3
,
50
4
15
6
,
14
3
11
8
,
48
27
15
5
,
122
9
11
5
4
5
4
3
4
3
2
3
2
1
2
1
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
15
6.
Chiziqli algebraik tenglamalar sistemasini yechishning
relaksatsiya va gradiyent usullari.
Namunaviy
misol.
Quyidagi
chiziqli
algebraik
tenglamalar sistemasini yeching:
.
124
14
9
,
114
6
17
6
,
31
9
18
8
,
31
7
10
2
,
30
6
6
5
4
5
4
3
4
3
2
3
2
1
2
1
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
7.
Chiziqli algebraik tenglamalar sistemasini yechishning LU-
va QR-tarqatish hamda ortogonallashtirish usullari.
Namunaviy
misol.
Quyidagi
chiziqli
algebraik
tenglamalar sistemasini yeching:
.
95
6
6
3
8
,
14
2
6
4
5
,
38
8
9
5
8
,
13
8
5
8
8
4
3
2
1
4
3
2
1
4
3
2
1
4
3
2
1
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
8.
Determinantni va teskari matritsani Gaussning chiqarib
yuborish usuli bilan hisoblash.
Namunaviy misol.
Determinantni va teskari matritsani
hisoblang:
3.0 1.5
0.1 1.0
det
A
= 0.4 0.5 4.0 6.5
0.3 1.2 3.0 0.7
1.8 2.2 2.5 1.4
9.
Matritsaning xos soni va xos vektorlarini hisoblashning
skalyar ko‘paytmalar usuli.
Namunaviy misol.
Quyidagi matritsaning xos soni va
xos vektorlarini hisoblang:
6.4375 2.1849 –3.7474 1.8822
A
= 2.1356 5.2101 1.5220 –1.1234
–3.7362 1.4998 7.6421 1.2324
1.8666 –1.1004 1.2460 8.3312
16
10.
Matritsaning xos soni va xos vektorlarini hisoblashning
iteratsiyalar usuli.
Namunaviy misol.
Quyidagi matritsaning xos soni va
xos vektorlarini hisoblang:
2.4375 0.1849 3.7474 0.8822
A
= –3.1356 2.2101 4.5220 –2.1234
3.7362 –0.4998 2.6421 4.2324
2.8666 –3.1004 4.2460 -5.3312
Izoh.
Variantlar sonini ko‘paytirish uchun
s
= log
10
(1+
k
)
deb, bunda
k
– talabaning guruh jurnalidagi nomeri, ushbu
6.2+
s
2.2+
s
1.2+
s
16.55+
s
A
= 2.2+
s
5.5+
s
-1.5+
s
,
b
= 10.55+
s
1.2+
s
-1.5+
s
7.2 +
s
16.80+
s
matritsa va vektor bilan ifodalanuvchi
Ax = b
chiziqli
algebraik tenglamalar sistemasining yechimini (iteratsion
jarayonlarda
= 10
-3
aniqlikda) topishni topshiriq varian-
tining misoli qilib berish mumkin.
III.
Nochiziqli tenglama va tenglamalar sistemasini yechish.
1.
Nochiziqli tenglamani kesmani teng ikkiga bo‘lish usuli va
oddiy iteratsiya usuli bilan yechish.
Namunaviy misol:
x
5
–
x –
1 = 0 tenglamaning bitta
haqiqiy ildizini
= 10
-5
aniqlik bilan toping.
2.
Nochiziqli tenglamani kesmani teng ikkiga bo‘lish usuli va
kesuvchilar usuli bilan yechish.
Namunaviy misol:
x
3
– 4
x
2
+ 2 = 0 tenglamaning uchta
ildizini
= 10
-5
aniqlik bilan toping.
3.
Nochiziqli tenglamani kesmani teng ikkiga bo‘lish usuli va
Nyuton usuli bilan yechish.
Namunaviy misol:
x
3
+ 3
x
2
– 1 = 0 tenglamaning uchta
ildizini
= 10
-5
aniqlik bilan toping.
17
4.
Nochiziqli tenglamani kesmani teng ikkiga bo‘lish usuli va
yolg‘on vaziyat usuli bilan yechish.
Namunaviy misol:
x
3
+ 3
x
2
– 1 = 0 tenglamaning uchta
ildizini
= 10
-5
aniqlik bilan toping.
5.
Nochiziqli tenglamani oddiy iteratsiya usuli va Nyuton usu-
li bilan yechish.
Namunaviy misol:
x
= 0.5
x
x
/
6
.
0
tenglamaning bit-
ta haqiqiy ildizini
= 10
-5
aniqlik bilan toping.
6.
Nochiziqli tenglamani oddiy iteratsiya usuli va kesuvchilar
usuli bilan yechish.
Namunaviy misol:
x
= 0.5
x
x
/
7
.
0
tenglamaning bit-
ta haqiqiy ildizini
= 10
-5
aniqlik bilan toping.
7.
Nochiziqli tenglamani oddiy iteratsiya va yolg‘on vaziyat
usuli bilan yechish.
Namunaviy misol:
x
= 0.5
x
x
/
8
.
0
tenglamaning bit-
ta haqiqiy ildizini
= 10
-5
aniqlik bilan toping.
8.
Nochiziqli tenglamani Nyuton usuli va kesuvchilar usuli
bilan yechish.
Namunaviy misol:
x
3
+ 3
x
2
– 3 = 0 tenglamaning uchta
ildizini
= 10
-5
aniqlik bilan toping.
9.
Nochiziqli tenglamani Nyuton usuli va yolg‘on vaziyat
usuli bilan yechish.
Namunaviy misol:
x
3
+
x
2
– 10
x
+8 = 0 tenglamaning
uchta ildizini
= 10
-5
aniqlik bilan toping.
10.
Nochiziqli tenglamani kesuvchilar usuli va yolg‘on vaziyat
usuli bilan yechish.
Namunaviy misol:
x
3
–
x
2
– 4
x
+4 = 0 tenglamaning
uchta ildizini
= 10
-5
aniqlik bilan toping.
11.
Ko‘phadlar ildizlarini taqribiy hisoblashning. Nyuton-
Rafson va Lobachevskiy usullari.
18
Namunaviy misol:
Ushbu
0
2
2
2
4
x
x
x
tengla-
maning to‘rtta ildizini
= 10
-5
aniqlik bilan toping.
12. Nochiziqli tenglamalar sistemasini yechishning Nyuton va
Broyden usullari.
Namunaviy misol
: Ushbu
,
0
2
2
3
)
,
(
,
0
3
)
,
(
2
1
2
1
1
2
1
2
2
2
2
1
1
2
1
1
x
x
x
x
x
x
f
x
x
x
x
x
f
nochiziqli tenglamalar sistemasini, boshlang‘ich yaqin-
lashishni
x
1
= 0,
x
2
= 0 deb olib, Nyuton va Broyden
usullari bilan yeching.
13.
Nochiziqli tenglamalar sistemasini yechishning Broyden va
Steffensen usullari.
Namunaviy misol
: Ushbu
nochiziqli tenglamalar sistemasini, boshlang‘ich yaqin-
lashishni
x
1
= 0,
x
2
= 0 deb olib, Broyden va Steffensen
usullari bilan yeching.
14.
Nochiziqli tenglamalar sistemasini yechishning Nyuton va
Steffensen usullari.
Namunaviy misol
: Ushbu
0
25
,
0
)
,
,
(
,
0
65
,
0
75
,
0
)
,
,
(
,
0
5
,
0
)
,
,
(
3
3
1
3
2
1
3
3
3
2
3
1
3
2
1
2
3
2
2
2
1
3
2
1
1
x
x
x
x
x
f
x
x
x
x
x
x
f
x
x
x
x
x
x
f
nochiziqli tenglamalar sistemasini, boshlang‘ich yaqin-
lashishni
x
1
= –0,8;
x
2
= 0,2;
x
3
= 0,4 deb olib, Nyuton va
Steffensen usullari bilan yeching.
Izoh.
Mavzuni yoritishda va misollarni yechishda
ildizlarni ajratish, yaqinlashish tezligini tekshirish, natijalarni
taqqoslash va xulosalarga jiddiy e’tibor berilsin. Variantlar
19
sonini ko‘paytirish uchun, masalan,
s
= log
10
(1+
k
) deb,
bunda
k
– talabaning guruh jurnalidagi nomeri, ushbu 4(1 –
x
2
) –
e
x
=
s
tenglamaning ildizini
= 10
-3
aniqlikda topishni
topshiriq variantining test misoli qilib berish mumkin.
Do'stlaringiz bilan baham: |