Uglevodorodlar tarkibi ikkitagina elementlardan uglerod va vodorod atomlaridan tashkil topgan organik birikmalar uglevodorodlar deb ataladi



Download 1,05 Mb.
bet3/19
Sana11.03.2022
Hajmi1,05 Mb.
#490185
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   19
Bog'liq
2-ma\'ruza

Ratsional nomenklatura. Alkanlarni bu nomenklatura bo’yicha nomlashda alkanlarning birinchi vakili metanning hosilasi, ya’ni ular metanning bir yoki bir necha vodorod atomlari uglevodorod radikallariga almashinishidan hosil bo’lgan moddalar deb qaraladi.
Alkan molekulasidagi eng ko’p uglerod atomlari bilan bog’langan uglerod atomi metan uglerodi deb olinib, u bilan bog’langan uglevodorod radikallarining nomi oddiydan murakkabga qarab aytiladi, so’ngra metan so’zi qo’shib qo’yiladi.

Alkanlardagi uglerod atomining soni ortishi bilan ularni ratsional nomenklatura bo’yicha nomlash qiyinlashib boradi. Ba’zan bir alkanning ratsional nomenklatura bo’yicha nomi turlicha bo’lib qoladi.
Masalan:

Shuning uchun alkanlarni nomlashda IUPAC qoidalari tomonidan qabul qilingan хalqaro o’rinbosarli nomenklatura qo’llaniladi.


Izomeriya

Alkanlar uchun tuzilish (zanjir) va fazoviy izomeriyalar хosdir.


Tarkibi bir хil, lekin tuzilishi bilan farq qiladigan, shunga ko’ra хossalari ham har хil bo’lgan moddalarga tuzilish izomerlari deyiladi.


Alkan molekulasida uglerod atomlarinin soni ko’paygani sayin, tuzilish izomerlar soni ham ortib boradi. Shunday qilib, butanda C4H10 – 2ta, pentanda C5H12 – 3ta, geptanda C7H16 – 9ta, oktanda C8H18 – 18ta, nonanda C9H20 – 35ta, dekanda C10H22 – 75ta, eykozanda C20H42 – 366319ta tuzilish izomerlari mavjud.
Etandan boshlab, alkanlarda konformatsion izomeriya kuzatiladi. Etanning to’silgan, tormozlangan konformatsion izomerlari mavjud.

Uglerod atomlari soni ortgan sari konformatsion izomerlar soni ham ortib boradi. Masalan, butan.

Tarkibi C7H16 uglevodoroddan boshlab, alkanlarda optik izomeriya bo’lishi mumkin. Masalan, 3-metilgeksan asimmetrik uglerod atomiga ega bo’lib, unda ikkita enantiomer mavjud.



Download 1,05 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   19




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish