Uglevodorodlar tarkibi ikkitagina elementlardan uglerod va vodorod atomlaridan tashkil topgan organik birikmalar uglevodorodlar deb ataladi

5) Alkanlarni yana karbon kislotalar tuzlarini suvli eritmalarini elektroliz qilib ham olish mumkin.

Anodda atsetat ion CH₃COO⁻ bitta elektron berib, beqaror radikalga aylanadi. Bu radikal uglerod (IV) oksid va metil radikaliga parchalanadi. Metil radikallari dimerlanib, etan hosil qiladi.

Katodda esa vodorod va tegishli ishqoriy metalning gidroksidi hosil bo’ladi.
6) Uglerod (II) oksidni katalitik gidrogenlash reaksiyasi bo’yicha n-alkanlarni olish (Fisher-Tropsh sintezi). Uglerod (II) oksid va vodorod aralashmasini temir yoki kobalt katalizatori ustidan 180-300^o haroratda o’tkazilganda tarkibida 6-10tacha uglerod atomlari saqlagan normal tuzilishli alkanlar aralashmasi hosil bo’ladi.

Fisher-Tropsh sintezidan sanoatda sintetik benzin va alohida uglevodorodlar olish uchun foydalaniladi.


Kimyoviy xossalari

Alkanlarning kimyoviy xossalari ular tarkibidagi bog’larning tabiatiga bog’lik. Alkanlar tarkibidagi barcha uglerod atomlari sp³-gibridlangan holatda bo’lib, ular o’zaro va vodorod atomlari bilan oddiy σ-bog’ orqali bog’langan.

Alkanlarning oddiy sharoitda reaksion qobiliyati past bo’lib, ularga kislota, ishqorlar hamda oksidlovchilar ta’sir etmaydi. Bu hodisa C−C va H−C bog’larining mustahkamligi bilan izohlanadi. sp³-Gibridlangan uglerod atomlarining elektromanfiyligi (2,5) vodorod atomning elektromanfiyligidan (2,1) uncha farq qilmagani uchun alkanlardagi C−H, C−C bog’lar qutbsiz kovalent bo’lib, geterolitik uzilishiga moyil emas, lekin ma’lum bir sharoitlarda C−C va C−H bog’lari gomolitik uzilishi mumkin.
Shuning uchun alkanlar uchun: 1) C−H bog’ining uzilishi bilan (galogenlash, nitrolash, sulfolash, sulfoxlorlash reaksiyalari) va 2) C−C bog’ining uzilishi bilan boradigan reaksiyalar (oksidlanish, parchalanish reaksiyalari) xos.