Udk 800 mahkamova (sodiqova) sayyora saida zunnunova ijodining o’ziga xosligi

II bob bo’yicha xulosa

Tadqiqotning ikkinchi bobi shoira va adiba yaratgan dostonlarning shakliy, mazmuniy, badiiy, g’oyaviy jihatdan xususiyatlari tahliliga bag’ishlangan bo’lib, unda Saida Zunnunovaning dostonchilik an’analari asosida va o’ziga xos tarzda doston namunalarini yaratganligi qayd etildi. Dostonlardagi milliylik ruhi, o’zbeklar hayot tarzi, milliy urf odatlar va an’analarning badiiy gavdalantirilganligi isbotlab berildi. Aytish mumkinki, Saida Zunnunovaning murakkab siyosiy va ijtimoiy davrda yashab turib ham o’z millatining xususiyatlarini saqlab qolib, ularni badiiy asarlarida qayta ifodalashini ko’zga tashlandi.
“Shoira dostonlarida ijodkor shaxsiyati ifodasi” nomli birinchi faslda ijodkor shaxsiy hayoti va dostonlardagi badiiy umumlashma qiyosan tahlil etildi. Bu faslda Saida Zunnunovaning “Ruh bilan suhbat”, “Qo’shnilarim”, “Alla”, “Lirik nutq” dostonlaridagi epik tasvirdan ko’ra lirik qahramonning ruhiy-psixologik holatini yoritish ustunlik qilishi aytib o’tildi. “Lirik nutq”, “Alla”, “Qo’shnilarim” dostonlaridagi o’zbek millatiga xos urf-odatlar, an’analar, udumlar, qadriyatlarning badiiy mahorat bilan aks ettirilgani tadqiq etildi. Aytish mumkinki, dostonlardagi epiklik shoira hayotida bo’lib o’tgan real voqeliklarning lavhalari asosiga qurilgan.
Ikkinchi bobning keyingi faslida dostonlarda shoira shaxsiyatining namoyon bo’lishi yoritildi. “Ruh bilan suhbat” dostonini Mirtemirning “Surat” asari bilan taqqoslandi. Bu dostonga alohida fasl ajratishning boisi shuki, asar Mirtemirning “Surat”, E.Vohidovning “Nido” asarlariga yaqin tursa-da, obraz yaratish va qahramon lirik kechinmalarini ifodalashda S.Zunnunovaning uslubi, ayollik qalbining muhri sezilib turadi. Unda dostondagi bosh qahramon – o’zbek ayolining ruhiyati, ichki olami, hulq-atvori, turmush tarzi kabilardan tashqari millatga xos o’zgarmas xususiyat – oilaga sadoqat va vafo, ayolning farzandlar, kelajak oldidagi muqaddas burchi chuqur lirizm bilan ifodalangani dalillar bilan ochib berildi.
Xulosa qilib aytganda, muallif tanlagan mavzu muallifning o’zi onalar qalbini yaqindan bilganligi tufayli asar muvaffaqiyat qozongan. Saida Zunnunovaning “Surat bilan suhbat” dostoni – inson ruhiy dunyosi, ona qalbi, urush va tinchlik, kelajakka umid, sof sevgi va unga sadoqat haqidagi g’oyaviy – puxta asar bo’lib, o’zbek dostonlarining yaxshi namunalaridan biridir.