Uchinchi renessans: ilm-fan va ta’lim taraqqiyoti istiqbollari

“Uchinchi renessans: ilm-fan va 
ta’lim taraqqiyoti istiqbollari”
 
 
ISSN 2181-1784 
348 
w
www.oriens.uz
2021
 January
 
асосида олиб борилган илмий изланишлар натижасида тарихчи олим Шакар 
Ахадов томонидан 2016 йилда “Хожа Ҳофиз Меросий Ҳазратларининг 
маънавий-маърифий фазилатлари ҳақида”ги тарихий монографик асар чоп 
этилди.
Юқорида қайд этилган манбаларда кўрсатилишича, Хожа Ҳофиз Меросий
Ҳазратлари аслида Самарқанд вилоятининг ҳозирги Булунғур туманида, 
қадимдан Митан, кейинчалик (XIV аср охирларидан) Шероз номи билан 
аталган қишлоқда азалдан маҳаллий халқ билан этник жиҳатдан уйғунлашиб, 
мутаносиблашиб кетган Хожалар хонадонида дунёга келган. Ёшлигидан 
қишлоқ муҳитида яшаб, таълим-тарбия олиб, кейинчалик Самарқандга келиб 
шаҳар тарбиясини олиб, маънавий-маърифий, маданий савияга эга бўлган 
шахсдир. Шу сабали ёшлигидан Ислом дини тарихини билишга, Муҳаммад 
Пайғамбар (с.а.в) ҳаётий фаолиятини, Чориёрлар, Халифалик тарихини 
мукаммал билишга ҳаракат қилади ва эътиқод билан билиб олади. Самарқандда 
Хўжа Ахрори Валийдан, кейинчалик Маҳдуми Аъзам Даҳбедий Ҳазратларидан 
(Косондан Самарқандга келгинидан сўнг) диний ва дунёвий таълим-тарбия 
олади.
Хожа Ҳофиз Меросий Ҳазратлари устоз-пирлари дастлаб Хўжа Ахрори 
Валий (кейинчалик руҳан), Маъдуми Аъзам Даҳбедий Ҳазратлари ёрдамида ва 
қисман эса Худойдоди Валий Ҳазратларининг маслаҳатлари ёрдамида Ислом 
дини тарихини, Қуръони Карим ва Ҳадиси Шарифни, Калом илмини, Фикх ва 
Тафсир илмларини ўргана бошлайди ва мукаммал илмга эга бўлиб, ўз 
қишлоғида Мўлло, Имом вазифаларида амалий фаолият олиб боради. Миллий, 
диний одатларга ҳурмат билан амал қилиб, қироат билан Қуръон ўқишни, 
унинг сир-асрорларини, турлича услубларини мукаммал ўрганиб, арабча, 
форсча ва туркий (ўзбек)ча ўқишни, араб ва форс, ўзбек лексиконини қироатида 
айтишни-ўқишни ўзлаштириб, натижада, “Соҳибкаромат Мулло”лик рутбасига 
эга бўлади.
Хожа Ҳофиз Меросий Ҳазратларининг ҳаёти-фаолияти жараёнидаги 
буюк хизматларидан бири, Қуръони Каримни ёд олиб, уни қироат билан етти 
услубда ёддан ўқиб, айтиб, халқ оммаси, мўмин-мксулмонлар, аҳли-жамоа 
ўртасида тарғибот-ташвиқот қилишидир. 

---