Uchinchi renessans: ilm-fan va ta’lim taraqqiyoti istiqbollari

“Uchinchi renessans: ilm-fan va 
ta’lim taraqqiyoti istiqbollari”
 
 
ISSN 2181-1784 
63 
w
www.oriens.uz
2021
 January
 
massasi 3,2 x 109 tonna atrofida. Ozon Quyosh radiatsiyasining taxminan 3 % ini, 
ya’ni ultrabinafsha nurlarning 0,220,29 mkm uzunlikdagi to’lqinlarini yutadi. 
Ultrabinafsha nurlar bakteriyalarni o’ldiradi, organizmda D vitaminining 
shakllanishida yordam qiladi. Ammo ortiqcha ultrabinafsha nurlar kuyish, teri 
kasalliklariga olib keladi. Agar ozon bo’lmaganda, ultrabinafsha nurlar organik 
olamni o’zgartirib yuborgan bo’lar edi. U kunduzi maksimum, kechasi minumum 
uchraydi va fasl jihatdan qaraganda esa, bahorda maksimum, kuz va qishda minimum 
ko’rsatkichlarni tashkil etadi.
2.
Ozon qatlamining yemirilishi
Atmosferaning ozon qatlami quyoshning ultrabinafsha nurlarini ushlab 
qoladigan qalqon hisoblanadi. Afsuski, sayyoramizda tabiiy muvozanat buzilishi 
natijasida ozon qatlamining yemirilishi bilan bogʻliq ekologik xavf paydo boʻldi. Bu 
esa kelajakda iqlimning bashorat qilib boʻlmaydigan oʻzgarishlariga, yaʼni inson 
organizmi immun tizimining zaiflashishiga, onkologik kasalliklar sonining oshishiga, 
oʻsimliklarning sekin oʻsishiga olib kelishi mumkin. Olimlarning tadqiqotlariga koʻra, 
ozon qatlamining yemirilishiga sovitish texnikalari, yongʻin oʻchirish vositalari, 
tarkibida galogenlar (xlor, ftor va brom) boʻlgan kimyoviy moddalarning sanoat va 
qurilish sohasida keng qoʻllanilishi asosiy sabab sanaladi. 
Har yili bahor fasli davomida ozon qatlamining vaqti-vaqti bilan
yupqalashib borishi kuzatilmoqda. Ozon qatlamining yupqalashib borishi ozon
qatlamining yemirilishi deyiladi. Ifloslangan gazlar bu muammoning asosiy
sababi bo’lib, ayniqsa CFC ( xlor ftor uglerod ) muzliklar va sovuq
hududlarning sovitish tizimida ishlatiladi. CFC havoga chiqarilgandan so’ng u
toki ozon qatlamiga yetmaguncha atmosferada ko’tarilib boraveradi. CFC ozon
qatlamiga kimyoviy ta’sir etadi va ozon molekulalarini parchalaydi. 
3.
Kislotali yomg’ir 

---