Uchinchi renessans: ilm-fan va ta’lim taraqqiyoti istiqbollari

Ключевые слова.
Глобальное потепление, парниковый эффект, 
загрязнение воздуха, кислотные дожди, озоновый слой. 
Abstract.
There is a growing demand for information about the environmental 
changes taking place in our society today, which cause much controversy, as it does 
all over the world. The article describes in detail the changes in environmental 
conditions under the influence of external factors, their causes and consequences, 
requirements and recommendations on this topical issue based on scientific and 
completed conclusions. 
Keywords.
Global warming, greenhouse effect, air pollution, acid rain, ozone 
layer. 
Kishilik jamiyatining ilg’or qismi, olimlar, davlat va jamoat tashkilotlari 
rahbarlarining e’tibori hozirgi kunda butun insoniyat uchun global hisoblangan 

---

“Uchinchi renessans: ilm-fan va 
ta’lim taraqqiyoti istiqbollari”
 
 
ISSN 2181-1784 
60 
w
www.oriens.uz
2021
 January
 
ekologiyaning dolzarb muammolariga qaratilgan bo’lib, bu muammolarni o’zaro 
hamkorlikda hal qilinishini talab etadi. Ilmiy tadqiqot ishlarining natijalarini samarali 
ravishda hayotga tadbiq etish uchun yuksak hurmatga ega bo’lgan xalqaro apparat 
bunyodga kelmog’i talab qilinadi. Hozirgi zamon fani yuksak rivoj darajasiga ega, 
ekologiyaning global muammolarini hal qilish uchun intellektual kuch yetarli va bu 
muammo ma’lum davr ichida yechilishi muqarrar. 
XXI asr boshida insoniyat qanday muammolar bilan to’qnash kelmoqda? Bu 
oddiy ritorik dabdaba emas. Hozirgi kunda yer kurrasining deyarli barcha 
mamlakatlarida namoyon bo’layotgan sotsial-iqtisodiy krizis inson va tabiat 
muammosi bilan vobasta bo’lgan global ekologik muammolar tufayli chuqurlashib 
borayotir. Bu muammolar qo’qqisdan yuzaga kelmagan. U insoniyatning butun 
tarixiy taraqqiyoti davomida murakkablasha borgan, insonning xo’jalik faoliyati 
davomida, kishilik jamiyatining tabiat bilan o’zaro munosabatlari jarayonida sodir 
bo’lgan. Umumsayyoraviy ekologik muammolar sifatida aholining shiddatli tarzda 
tartibsiz ko’payib borishi, xomashyo va energetik resurslarning kamayib 
borayotganligi, global isish, havo, suv, tuproqlarning ifloslanishi bilan bog'liq bo'lgan 
muammolarni aytib o’tish mumkin.

Aholi sonining ko’payishi 
XX asrning boshlarida yer yuzi aholisi 1,6 mlrd. kishidan iborat bo’lsa, asrning 
oxiriga kelib, ya’ni 1999-yilda 6 mlrd. ga yetdi. Endilikda aholi soni surunkasiga 
ortib boryapti. Yer shari aholisi yiliga 2-4 % miqdorda ko’paymoqda. Ko’payish shu 
yo’sinda boradigan bo‘lsa, yer yuzi aholisi har 25-30 yildan so‘ng 2 martaga ortadi. 
Demograf olimlaming hisoblariga ko’ra, 2150-2200 yilga borib, yer yuzi aholisining 
umumiy soni 13-15 mlrd. ga yetadi. Ularning fikricha, aholining bunday surunkasiga 
ko’payishi kelgusida tabiiy zaxiralarining barcha turlaridan foydalanishga bo’lgan 
talabning borgan sari ortib borishi, oziq-ovqat mahsulotlari yetishmasligi natijasida 
ocharchilik boshlanish xavfini tug’ilishiga sabab bo’ladi. Hozirning o’zidayoq, 
ko’pchilik Osiyo va Afrika mamlakatlarida ocharchilik tufayli sodir bo’layotgan 

---