Учебное пособие по предмету «Каракалпакский язык» написано и утверждено на основе учебного плана и рабочей программы. Учебное пособие предназначено для студентов высших учебных заведений, обучающихся по специальности на узбекском языке

10.4. Tapsırma. Tekstten dialektlik sózlerdi tabıń.
1. Ol aspan astın tınbay aralap, qay jerde ketarı is, jónsiz qılwa bolsa jónlestirip, jáne jolǵa rawana boladı. 2. Men endi oraq penen paxtanıń túbin arshıdım da óziń ketpenlep kete berdiń. Demde – aq ádewir kólemdi ashıp tasladıq. (G.E.). 3. Endi bul kárada otırıwdıń sáni bolmas, – dep sol jılı gúzge taman Hákim atadaǵı Úbbi iyshandikine kelgenine bir jıldan artıǵıraq waqıt bolıp edi. (N.D.). 4. Aqsaqaldıń da qashshan usqını quyılıp qalǵan. Únsiz atlanıstı. (Sh.S.). 5. Usı waqıtta qoyımgershiliktegi qamıslıqtın jigin ayırıp baǵanaǵı qara kiyimli árwaq at jılawlap keldi, qarasa óziniń temirkógi. (Sh.S.). 6. Palman kelgennen bermaǵan qazanǵa ot jaǵadı. ( N.D.).
Aktiv hám passiv leksika
Aktiv leksikaǵa kiretuǵın sózler ya aymaqqa, ya kásipke, ya sotsiallıq ortalıqqa baylanıslı shekleniwshilikti bilmeytuǵın leksikalıq birliklerden ibarat. Oǵan ulıwma xalıqqa ortaq, ulıwma xalıq tárepinen qabıl etilgen, til nızamlarına sáykes qáliplesken leksikalıq birlikler kiredi. Qálegen adam bul leksikalıq birliklerden pikir alısıwdıń talabına qaray paydalana aladı.
Bul aktiv leksika ádebiy tildiń sózlik quramınıń tiykarın, tiykarǵı baylıǵın kórsetedi. Bunıń quramında kóp mánili jeke sózler de, frazeologizmler de, arxaizmler de, tariyxıy sózler de, neologizmler de ulıwma xalıqlıq sıpatqa iye sózler de bar. Ulıwma, qaraqalpaq tilinde sóylewshi jámáát aǵzalarınıń hámmesine ortaq sózlerdiń barlıǵı jıynalıp aktiv leksikanı quraydı.
10.5. Tómendegi berilgen shıǵarmalardan ózlerińiz qálegenin tańlap ishinen sheklengen leksikanı tabıń.
1. A.Begimov. «Balıqshınıń qızı» romanı.
2. T.Qayıpbergenov. «Qaraqalpaq dástanı. Túsiniksizler».
3. T.Qayıpbergenov. «Qaraqalpaq dástanı. Maman biy ápsanası».
4. T.Qayıpbergenov. «Qaraqalpaq dástanı. Baxıtsızlar».
5. K. Sultanov. «Ájiniyaz» romanı.
6. G.Esemuratova. Tańlamalı shıǵarmaları.
7. Sh.Seyitov. «Xalqabad» romanı.
11. Ilim sırları sheksiz