Учебно-методический комплекс по "Энтомологии" подгатовлен на основе современной педтехнологии. Настоящий комплекс подготовлен на основании действующей

Asl kuyalar 
(Tineidae)
oilasi.
Bularga uy
va xo‘jalik joylarda uchraydigan 
kiyim-kechak, mebel, don va boshqalarni zararlaydigan kuyalar kiradi. Bularning 
bosh qismini qoplagan tuklari tartibsiz o‘rnashgan. Xartumchasi ojiz. Qurtlari 
g‘ilofchasini sudrab o‘rmalaydi. Ko‘pnicha hayvon mahsulotlarida yashaydi.
Sertuk kuyalar 
(Hyponomeutidae)
 oilasi
vakillari uchun oldingi qanot radius 
tomirning shoxlanganligi natijasida radial katakcha hosil bo‘lishi xarakterlidir. Orqa 
qanot hoshiyalari uzun, boshidagi tangachalar yotiq joylashgan.
Olma daraxtini is bosgandek ifloslantirib, uning barglarini yeydigan olma 
kuyasi shular jumlasidandir. Karam kuyasi ham shu oilaga mansub.
O‘miz qanotlilar 
(Gelechiidae)
oilasi.
Bular mayda, kulrang, aniq rasmi 
bo‘lmagan kapalaklardir. Orqa qanotlari uchi cho‘ziq va tashqi cheti o‘mizlangan. 
Qurtlarining qorin oyoqlari bor, meva va buralgan barglar oralig‘ida rivojlanadi. 
Ba’zi turlari barglarda g‘urra yasaydi. G‘umbaklarining qorin tergitlarida tikanchalar 
yo‘q, mo‘ylovlari uzun, ularning uchlari tutashib turadi. Bularga gulxayri kuyasi, don 
kuyasi, lavlagi kuyasi va yana ko‘plab kuy turlari kiradi.
 
Tiniq qanotlilar 
(Aegereidae)
oilasi
vakillarining qanotlari tiniq, yaltiroq 
tangachalari faqat chetlarida joylashgan, ari yoki asalari qanotiga o‘xshaydi. Qurtlari 
po‘stloq ostida rivojlanib, zarar keltirishi mumkin.
Barg o‘rovchilar
 
(Tortricidae)
 
oilasi
vakillarining qurtlari barg o‘raydi, yoki 
mevalarning ichida yashaydi. Bular kuyasimonlardan oldingi qanotlarining anchagina 
kengroq, cho‘ziq, uchburchak shaklda bo‘lishi va ko‘pincha ko‘ndalangiga 
qirqilganga o‘xshashligi hamda orqa qanotlari cho‘ziq ovalligi va uzun 
hoshiyalanmaganligi bilan farq qiladi.
 
Oldingi qanotlarining diskoidal katagi o‘rta 
tomir bilan qirqilgan emas, orqa qanotlarining subkostasi (Sc) radiusi (R) bilan 
qo‘shilib ketgan emas.
 
Qanotlari tinchlanganda tom yopgandek taxlanadi. Qurtlari 
o‘ralgan barglar yoki meva ichida rivojlanadi. 
Keng tarqalgan olma mevaxo‘ri
 (Laspeyresia pomonella)
mayda tungi kapalak bo‘lib, 
qurtlari olma, olxo‘ri, ba’zan nok, o‘rik mevalarini qurtlatib, bog‘dorchilikka katta 
ziyon keltiradi (63-rasm). Olma mevaxo‘ri
 
kapalagi barglarga 100 ga yaqin tuxum qo‘yadi. 

---

203 
Tuxumdan chiqqan qurtchalar dastlab yosh barglar bilan, keyinroq mevalarning yumshoq 
to‘qimasi va meva ichidagi urug‘lari bilan oziqlanadi.
Katta yoshdagi qurtlari daraxt 
po‘stlog‘i ostida yoki biror kovakda 
pilla o‘rab, g‘umbakka aylanadi. 
Olma mevaxo‘rining bir mavsumda 
2-3 nasli rivojlanadi. Birinchi nasli 
bahor oylari oxiri yozning boshida, 
ikkinchi nasli yozda yetishib chiqadi.
Kuzga kelib qurtlar daraxt 
poyasining pastki qismida yoki 
tuproqda qishlaydi. Ulardan kelgusi 
yil bahorda kapalaklar yetishib chiqadi.