Учебно-методический комплекс по "Энтомологии" подгатовлен на основе современной педтехнологии. Настоящий комплекс подготовлен на основании действующей

62-rasm. To‘rqanotlilar turkumi:
A-
tillako‘z; 1-voyaga yetgan davri; 2-
bargga qo‘ygan tuxumlar; 3-lichinka; 4-
bargdagi pilla; B-chumolisher (1) va 
uning lichinkasi (2); V-mantispa.
Urg‘ochi 
oltinko‘zlar 
bir 
kunda 65 tagacha, hayoti davomida
esa 
500-750 
tagacha 
tuxum 
qo‘yadi. 
Tuxumdan 
chiqqan 
lichinkalar 
shiralarga 
qirg‘in 
keltira boshlaydi. Oltinko‘zlar yer 
yuzining 
Yangi 
Zellandiyadan 
tashqari 
barcha 
mintaqalarida 
uchraydi. Okeanlarning ko‘pchilik orollarida ham keng tarqalgan. 800 ga yaqin turi 
bor. MDH da 40 ga yaqin turi uchraydi.
O‘rta Osiyoda oltinko‘zlarning 24 ta turi, shu jumladan O‘zbekistonda 12 ta 
turi qayd qilingan. Respublikamizda asosan Chrysopa urug‘iga kiruvchi quyidagi 
turlari, ya’ni oddiy oltinko‘z (Chrysopa carnea), yetti nuqtali oltinko‘z (Chrysopa 
septempunctata), Ch. allolineata va Ch. vittata juda samarador hisoblanadi.
Ular g‘o‘za va boshqa madaniy o‘simliklarda uchraydigan shiralarga qarshi 
kurashishda katta ahamiyat kasb etadi. 
Yetti nuqtali oltinko‘z lichinkasi to‘liq rivojlanish (7-10 kun) davrida o‘simlik 
bitlarining 350 tagacha voyaga yetgan va 650 tagacha lichinkalarini yo‘qotadi. Оddiy 
оltinko‘z lichinkаsi hаm judа хo‘rа, ya’ni bir sutkаdа 50-60 tаdаn оrtiq o‘simlik 

---

199 
bitlаrini, 200 tаgаchа o‘rgimchаkkаnа lichinkаlаri vа vоyagа yеtgаnlаrini hаmdа 800 
tаgаchа tuхumlаrini yеb quritаdi.
Оltinko‘z lichinkаlаri o‘simlik bitlаri vа o‘rgimchаkkаnаlаrdаn tаshqаri yanа 70 
gа yaqin tur bo‘g‘imоyoqlilаr vаkillаri bilаn оziqlаnаdi. 
Hozirgi vaqtda ular xo‘jaliklarda biologik laboratoriyalarda ko‘paytirilib, 
g‘o‘za, sabzavot-poliz ekinlari zararkunandalari, birinchi navbatda o‘simlik bitlariga 
va kolorado qo‘ng‘izi tuxumi hamda lichinkalariga qarshi kurashishda 
foydalanilmoqda.