Учебно-методический комплекс по "Энтомологии" подгатовлен на основе современной педтехнологии. Настоящий комплекс подготовлен на основании действующей

Changxo‘rlar 
(Alleculidae) 
oilasi
vakillari 
qora 
tanlilardan 
panja 
tirnoqlarining ichki tomoni arra tishi kabi qirrali bo‘lishi bilan farq qiladi. Qo‘ng‘izlar 
ko‘pincha gullarda uchraydi. Ko‘p turlarining lichinkalari tuproqda yashaydi. Ba’zi 
turlari, masalan, Dog‘iston
changxo‘ri g‘alla, lavlagi va boshqa o‘simliklarning yer 
osti qismlariga zarar keltirishi mumkin. 
Donxo‘rlar 
(Bruchidae)
oilasi
vakillari umumiy ko‘rinishidan bargxo‘rlarga 
o‘xshash, lekin bosh qismi cho‘ziq, ustqanotlari bir oz qisqargan, qorincha uchini 
qoplamaydi. Qo‘ng‘izlari kichik. Lichinkalari barvasta, qisman taqasimon, birinchi 
yoshlarida kalta oyoqlar hosil bo‘ladi, so‘ngra tullagan sayin, uzunburunlilardek 
oyoqsiz ko‘rinishni oladi. Lichinka va g‘umbaklari gulli o‘simliklar (ko‘proq 
dukkakliklar) urug‘lari ichida taraqqiy yetadi. Ko‘p turlari monofag yoki oligofag 

---

194 
hisoblanadi.
Ko‘k no‘xat urug‘xo‘ri (
Bruchus pisorum
) ko‘k no‘xat o‘simligiga katta zarar 
keltiradi. Loviya urug‘xo‘ri (
Acanthoscellides obtectus
) ning asl vatani Janubiy 
Amerika hisoblanadi. Loviya urug‘xo‘ri Yevropada hamda MDH ning janubida 
loviya va boshqa dukkakli o‘simliklarga zarar keltiradi.
Uzunburunlilar yoki filcha qo‘ng‘izlar 
(Curculionidae) 
oilasi 
vakillarining 
bosh qismi oldinga yo‘nalgan, xartumchasimon, lekin uchida to‘la taraqqiy yetgan, 
kichraygan va kemiruvchi tipda tuzilgan og‘iz apparati joylashgan.
Mo‘ylovlari tirsakli, ichga tomon qayrilgan, uchlari to‘g‘nag‘ichsimon shaklda. 
Lichinkasi seret, taqasimon qayrilgan, oq, oyoqsiz. G‘umbagi ust ko‘rinishidan 
uzunburunlilarga mansub ekanligi bilinib turadi, ayniqsa, cho‘ziq boshiga qarab buni
aniqlash mumkin.
.