U. X. Safarov, N. M. Karakulov

Rekreatsion resurslar
(lotinchada recreatio – tiklanish ma’nosini beradi) 
o‘ziga xos xususiyatga ega bo‘lgan, tarixiy yoki badiiy ahamiyatga ega, estetik 
zavq beradigan hamda sog‘liqni tiklash xususiyatiga ega bo‘lgan tabiiy va 
antropogen ob’ektlardan tashkil topgan. Uning tabiiy rekreatsion va antropogen-
rekreatsion turlari mavjud (rekreatsion resurs tabiiy resurs sifatida o‘rganib 
chiqilayotganligi sababli tarixiy rekreatsion resurslarga e’tibor qaratilmaydi). 
Tabiiy rekreatsion resurslar ijobiy iqlimiy holat (ob-havoning deyarli doimiy 
ravishda bir xilligi, sovuq bo‘lmagan kunlar davomiyligi), landshaftlarning o‘ziga 
xosligi, dam olish maskanlari, sihatgohlar, kempinglar va chang‘i uchish 
markazlarining mavjudligi kabilar asosida shakllanadi. Antropogen-rekreatsion 
resurslar esa insonlarning dam olish va sog‘ligini tiklash maqsadida tashkil 
qilingan dam olish maskanlari, sanatoriylar, kurortlar, kemping va boshqalardan 
tashkil topadi. 
Tabiiy resurslarning har bir turi o‘ziga xos bo‘lib, iqtisodiyotning moddiy 
hamda nomoddiy tarmoqlarini rivojlantirishga yordam beradi. Lekin ulardan 
foydalanishda ehtiyotkorlik bilan yondashish zarur. Aks holda keng miqyosdagi 
ekologik muammolar yuzaga kelishi mumkin. Bu esa o‘z navbatida iqtisodiyotga 
katta zarar yetkazadi. 

---

68 
Nazorat uchun savollar: 
1.
Tabiiy resurslar orasida qishloq xo‘jaligi rivojlanishi uchun 
katta ta’sir ko‘rsatuvchi turlarini ko‘rsating va fikringizni isbotlang. 
2.
Mineral resurslardan foydalanish natijasida qanday ekologik 
muammolar paydo bo‘ladi?
3.
Paydo bo‘lish holatiga ko‘ra litosfera tabiiy resurslariga qanday 
tabiiy resurslar misol bo‘la oladi? 
4.
Davlatlarning ijtimoiy-iqtisodiy taraqqiyot darajasi tabiiy 
resurslardan foydalanish holatiga ta’sir ko‘rsatadimi?
5.
O‘zbekiston qanday turdagi tabiiy resurslarga boy? 
6.
Afrika mintaqasi davlatlari qanday turdagi tabiiy resurslarga 
boy? 
7.
Tugaydigan tabiiy resurslarga qaysi boyliklar kiradi? 
8.
Tugamaydigan tabiiy resurslarga qaysi boyliklar kiradi? 
9.
Rekreatsion resurslarga boy davlatlarni sanab bering? 
10.
Jahonning biologik va iqlimiy resurslari deganda nimani 
tushunasiz? 
11.
1 barrel neft qanchaga teng? 
12.
Jahon bozorida oltin o‘lchov birligi qanday ataladi? 
13.
Rangli metallar qanday turlarga bo‘linadi? 
14.
Hozirgi kunda jahon bozorida uranning narxi qanchani tashkil 
etmoqda? 
15.
Ferroqotishma nima? 
16.
Oltin o‘lchov birligi qanday ataladi? 

---

69 
4