Tuzuvchilar: ttymi t f. n., dotsent R. S. Razikov ttymi t f. d professor S. S. Sulaymanov ttymi assistant H. M. Komilov Taqrizchilar: t f. n., dotsent

3.2. Rasm. Changlanganlik darajasini aniqlash qurilmalarining umumiy ko’rinishi.
B

arometr-aneroid. Atmosfera bosimi filtr orqali o`tadigan havo hajmiga ta`sir etganligi sababli atmosfera bosimini aniqlash uchun barometr-aneroiddan foydalaniladi.

3.3.Rasm. Barometr-aneroid.

S

imobli barometr ish joyi havosi haroratini aniqlash uchun ishlatiladi.

3.4.-Rasm.Simobli barometr
Analitik tarozi filtrning toza holdagi va tadqiqotdan keyingi chang bilan birgalikdagi massasini aniqlash uchun foydalaniladi. Massani aniqlashda filtr qobig’i bilan birgalikda tortiladi. Agar filtr yuqori namlikdagi ishlab chiqarish sharoitida namlangan bo`lsa u xona haroratida 10-15 minut qurutilishi lozim.
Ishni bajarish tartibi
Qurilma yordamida ish joyi havosi tarkibidagi chang miqdorini aniqlash quyidagi tartibda amalga oshiriladi:
1.Aspiratorning havo qabul qilish kamerasiga(1) dastlabki massasi (m<sub>1</sub>)aniq bo`lgan AFA-V-18 markali filtr o`rnatiladi.
2.Aspiratorning rezina quvuri (2) qabul qilish kamerasi (1) orqali havo so`ruvchi shtutserga (3) ulanadi.
3.Aspiratordagi ventilyator (6) qo`shiladi va ma`lum miqdordagi havo aniq vaqt davomida aspirator orqali o`tkaziladi.
4.Aspiratordan filtr echib olinib chang bilan birgalikdagi massasi ( m₂)aniqlanadi.
5.Xonaning harorati, bosimi va nisbiy namligi termometr, barometr va psixrometrlar yordamida aniqlaniladi
Xonaning zararli changlar bilan ifloslanganlik darajasi quyidagi formula yordamida aniqlaniladi:
V_n=273*10⁵ , (1)

bu erda W -aspiratorning ish unumdorligi, m³/min;W, m³/min;

t -aspiratorning ish vaqti, min; t , min
m₁ -filtrning toza holdagi massasi, mg; m_1, mgr ; m_2--filtrning chang holdagi massasi m_2, mgr
P_x -xonaning havosining bosimi, Pa; P_x kPa
P_am -me`yoriy atmosfera bosimi, Pa; P_am=100kPa
T_x -xona harorati, ⁰S. T_x,^oC
6.Xona havosining zararli changlar bilan ifloslanganlik darajasi ruxsat etilgan miqdor (PDK) bilan taqqoslanadi va ularning farqi aniqlanadi, V=V_n-PDK, mg/m³ PDK= 12,5 mg/m³
3.1.-jadval