Tuzuvchilar: ttymi t f. n., dotsent R. S. Razikov ttymi t f. d professor S. S. Sulaymanov ttymi assistant H. M. Komilov Taqrizchilar: t f. n., dotsent

DP-5A, DP-5B, DP-5V asboblarning asosiy taktik –texnik ma`lumotlari va vazifasi
Dala rentgenmetrlari DP-5A va doza quvvatini o`lchovchi DP-5B, DP-5V (10.2.-rasm) har xil predmetlarning gamma- nurlanish bo`yicha radioaktiv zararlanish va gamma-radiatsiya darajasini o`lchash uchun mo`ljallangan. Gamma-nurlanishining ta`sir (ekspozitsiya) dozasi rentgen-soatlarda (R/S) yoki millirentgen soatda o`lchanadi. Bundan tashqari keltirilgan asboblar yordamida beta-nurlanishlarni aniqlash ham mumkin.
DP-5A DP-5B, DP-5V asboblari -40<sup>0</sup> dan +50<sup>0</sup> gacha haroratda va 65 foiz nisbiy namlik bo`lgan sharoitlarda yaxshi ishlaydi. Asbob zondini suvga 50sm chuqurlikkacha tushirish mumkin. Asbobning og’irligi- 7,6 kg, qinsiz va qo`shimcha uskunasiz -2,8kg.
Asbob komplektiga ikki qayishi bilan asbob qini va kontrol’ manba (strontsiy-90), uzatuvchi shtanga, akkumulyatorga ulash uchun kabelli kuchlanishni bo`luvchi, element uskunalar komplekti, telefon, hujjatlari kiradi.


12.2.-Rasm. DP-5 rentgenmetri

1-zond; 2-tutashtiruvchi kabel’; 3-shkala; 4-poddiapazonlar; 5-shkalani yorituvchi chiroq; 6-rejim dastagi; 7-strelka ko`rsatishini nolga keltiruvchi knopka; 8-telefonlar; 9-beta-nurlanishni tekshiruvchi indikator.

Energiya diapazoni 0,084 dan 1,25 Mev gacha bo`lganda gamma-nurlashlar bo`yicha o`lchashlar diapazoni 0,05m R/s dan 200 R/s gachani tashkil qiladi. O`lchash asbobi 6 ta poddiapazonlarga ega.

12.1.-jadval.

DP-5A DP-5B, DP-5V asboblarining o`lchash poddiapazonlari

Poddiapa-zonlar	Poddiapazonlarni o`tkazuvchi dastak holati	SHkala	O`lchov birligi	O`lchashlar oralig’i	Ko`rsatkichlarni aniqlash vaqti (s)
I II III IV V VI	200 x 1000 x 100 x 10 x 1 x 0,1	0-200 0-5 0-5 0-5 0-5 0-5	R/s mR/s mR/s mR/s mR/s mR/s	5-200 500-5000 50-500 5-50 0,5-5 0,05-0,5	10 10 30 45 45 45

II- VI poddiapazonlardagi ko`rsatkichlar yuqori shkala bo`yicha olinadi va mos keluvchi koeffitsientlarga (1000,100 va h.k.) ko`paytiriladi. Noldan birinchi ko`rsatgan raqamgacha bo`lgan bo`laklar ishchi bo`lmagan bo`laklar hisoblanadi. Normal sharoitda ko`rsatish xatosi ± 35% dan oshmaydi.