Tuzuvchilar: ttymi t f. n., dotsent R. S. Razikov ttymi t f. d professor S. S. Sulaymanov ttymi assistant H. M. Komilov Taqrizchilar: t f. n., dotsent

Rezina titrash izolyatorlarini sonini aniqlashda stentrafuga og’irligi Q= 14240 kg, kuchlanisi 139694,4 N. Markazdan qochma kuch Rz - 9810N. Izolyatorlar kubik shakilda tayorlangan bo’lib eni A (kvadrat diametri va tomoni 0,1m ga teng (asos yuzasi - F =0,01m ²) rezina sorti 4049, dinamik bikirlik moduli Eg - 10787 Pa. Hisob chastota kuchi fo =24Gs. G’alayon kuchlar kattaligi (P_kz) 196,2 N ga kamaytirish lozim . Ruxsat etilgan qiymatlar tenglikni qanoatlatirganligi tufayli 0,25 < 0.1 / 0.1 < 1,1,Vertikal qattiqlik kuchlanishni aniqlashda Kz bitta rezina izolyator uchun:
,
(a_zmin)minimal g’alayon chastotali kuchlanish baholash .

Vertikal tebranish hisoblash (fz) titras izolatorlar F₀: a_zmin = Gs
Maksimal vertical qattialikni aniqlash Kzmax ga teng:
=6340271n/m
Rezina titrash izolyatorlarni sonini aniqlash (n_p) :
_{Xulosa: Quydagi xisob ishda berilgan ma’lumotlar bo’yicha po’lat prujinalar soni 4 va rezina titrash izolyatorlari soni 5 taligini aniqladik.}
VARIANTLAR

№1	Q	H0	D	d	№2 Q H,A F F0 Pz Pkz 16450 0,17 0,02 22 9250 195 16150 0,25 0,015 20 8890 198 15850 0,26 0,03 21 8950 201 14650 0,18 0,26 16 9175 202 16900 0,22 0,013 25 9185 203 17060 0,27 0,014 26 9350 204 16070 0,32 0,018 28 10250 193,4 16700 0,11 0,023 32 9950 195,2 16560 0,12 0,03 19 11230 198 17750 0,14 0,26 15 11400 201 16450 0,17 0,013 20 9250 202 15400 0,25 0,014 21 8890 203 14400 0,26 0,018 16 8950 204 14200 0,18 0,023 25 9175 193,4 14670 0,22 0,013 26 9185 195,2 16530 0,27 0,014 28 9350 204 17880 0,32 0,018 32 10250 193,4 16900 0,11 0,023 19 9950 195,2 14400 0,12 0,03 15 11230 198 17050 0,14 0,26 20 11400 201 13060 0,22 0,013 21 9950 202 16500 0,27 0,014 16 11230 203 17660 0,32 0,018 25 11400 204 18750 0,11 0,023 26 9250 193,4 17480 0,12 0,014 28 8890 195,2 15450 0,14 0,018 32 8950 203 17400 0,17 0,023 19 9175 204 18200 0,25 0,013 15 9185 193,4 17300 0,26 0,014 20 9350 204,6 16730 0,18 0,018 21 10250 206,8 i
	16000	0,268	0,138	0,018	5,2
	16050	0,275	0,145	0,020	4,2
	17850	0,280	0,165	0,021	4,4
	15650	0,295	0,175	0,022	4,6
	17900	0,305	0,195	0,023	4,7
	18050	0,315	0,205	0,024	4,8
	15060	0,325	0,206	0,025	5,3
	15500	0,266	0,125	0,026	6,2
	15660	0,275	0,145	0,017	6,5
	16750	0,310	0,155	0,019	6,7
	15450	0,295	0,155	0,028	6,8
	16400	0,305	0,165	0,029	6,9
	17400	0,315	0,145	0,030	7,2
	16200	0,325	0,165	0,021	7,3
	15200	0,266	0,175	0,022	4,2
	15430	0,275	0,195	0,023	4,4
	16780	0,310	0,205	0,024	4,6
	15800	0,315	0,206	0,025	4,7
	15800	0,325	0,125	0,026	4,8
	18050	0,266	0,145	0,017	5,3
	15060	0,275	0,155	0,019	6,2
	15500	0,310	0,155	0,028	6,5
	15660	0,295	0,165	0,029	6,7
	16750	0,305	0,145	0,030	6,8
	15450	0,325	0,155	0,028	6,9
	16400	0,266	0,155	0,029	7,2
	17400	0,275	0,165	0,030	5,8
	16200	0,310	0,145	0,021	5,9
	15200	0,315	0,165	0,022	6,1
	15430	0,345	0,175	0,023	6,8

Laboratoriya ishi №6
Avtomatik yong’ndan darak beruvchi ogohlantirish kurilmalarini o’rganish.
Ishdan maqsad: Ogohlantiruvchi qurilmalarni o’rganish va joylashtirishni o’rganish
Avtomatik ogohlantirish qurilmasi deb: Elektr signallarini aloqa kanallari orkali kabul kiladi va ma`lum qiymatda uzatadi.
Yong’in aloqasi va signalizatsiyasi. Yong’in aloqasi va signalizatsiyasi yong’inni o’z vaqtida sezish, aniqlash va u to’g’risida yong’in o’chiruvchilarga xabar berish uchun ishlatiladi. Ularga tele va radio aloqa, yong’in signalizatsiyasi qurilmalari, elektrik signallar, qo’ng’iroqlar va transport vositalarining signallari kiradi.
A, B va V kategoriyasidagi yong’inga xavfli obektlarda yong’in haqida xabar beruvchi datchiklar o’rnatiladi. Ular yong’in bo’lgan taqdirda qabul qilish apparatiga signal yuboradi. Bunday sistemalar yong’in signalizasiyasi deb ataladi. Yong’inni avtomatik signalizatsiya qurilmasi (YoASK) to’g’ri va aylanasimon sxemada o’rnatiladi. Ular ishlatiladigan datchiklar turiga bog’liq holda issiqlik, tutun muhofazalovchi va kombinasiyalashgan turlarga bo’linadi. Bu qurilmalar yong’in va muhofaza-yong’in turlariga bo’linadi. Yong’indan muhofaza sistemalari qimmatbaho materiallar saqlanadigan omborlarda, turar joy kvartallarida ishlatiladi. Yong’in va uning muhofaza signalizatsiyasining asosiy elementlariga yong’in to’g’risida xabar beruvchi qurilma qabul qilish stantsiyasi, aloqa tarmog’i, kuchlanish manbai, tovushli yoki yorug’likli signal qurilmasi kiradi.
Xar kanday yonginni o’chirganda yonginni kuchayishiga olib kelayotgan omillarni va sharoitini aniklash muxim o’rinni egallaydi. Bunda yonishning davom etishini to’xtatuvchi sharont yaratish katta axamiyatga ega. Yonginni o’chirganda kattik jismlar yonganda yonginning tezligi 4m/min, suyukliklar yuzasi bo’yi esa 30m/min ekanligini xisobga olish kerak.
Yonishdan xosil bo’lgan maxsulotlar asosan kattik changsimon moddalar, parlar va gazlardan iborat bo’ladi.
Undan xosil bo’ladigan xarorat esa, moddaning yonganda issiklik ajratishi va yonish tezligi va alanganing tarkalishi, shuningdek binoning xajmi va xavo almashish sharoitlariga boglik bo’ladi.
Yukori xarorat ta`sirida kizigan tutun, yonish maxsulotlarini tezlikda tarkalishga yordam beradi, shuningdek xona tutunga to’ladi va bu o’z navbatida yonginni o’chirishga xalakit beradi.
Yongin vaktida ko’p mikdora inert gazlar, yonuvchi gazlar va shuningdek tutun ajralib chikadi. Yonuvchi gazlarning asosiy kismi zaxarli bo’lib, ularning zararli ta`siri yonayotgan materiallarning turi va yonishining intensivligiga boglik.
Zararli ta`sirchan va zaxarli gazlar yonginga karshi muxofaza katlamlari yonganda (brom birikmalari va xlor), yogoch materiallar (SO) polimer kurilish materiallari va boshka juda ko’p xolarda ajralib chikadi. To’la yonib bo’lmagan yonish maxsulotlari kizigandan keyin va sof okimi ta`sirida kaytadan alanga olib ketishi mumkin.
Yongin (o’t)o’chirish vositalari va usullari. O’t o’chirish usulari ko’yidagicha bo’lishi mumkin:
1. Yonayotgan zonani ko’p mikdorda issiklik yutuvchi materiallar yordamida sovitish.
2. Yonayotgan materiallarni atmosfera xavosidan ajratib ko’yish.
3. Yonayotgan zonaga kirayotgan xavo tarkibidagi kislorod mikdorini kamaytirish.
4. Maxsus ximiyaviy vositalarni ko’llash.


Issiqlik ogohlantirgichlar termobuglar asosida.
Asosan ishlash prinsipi termo elektr tulkinlarini mavjudligi. Agar xar turdagi metallar orasida xarorat uzgarsa u xolda zanjir birikadi va kurilma ishlay boshlaydi. Xozirgi paytda DPS-033 i DPS-1AG turlari ishlatiladi.Ular differentsial ogohlantirgichlar turiga kiradi.