Тузувчидан Ушбу "Электр схемаларни ўқиш"



Download 3,33 Mb.
Pdf ko'rish
bet14/44
Sana30.05.2022
Hajmi3,33 Mb.
#620872
1   ...   10   11   12   13   14   15   16   17   ...   44
Bog'liq
Электр схемаларни ўқиш 2

х
“ 
белгичаси лампа кўзга кўринадиган ёруғлик беришини 
кўрсатади. Ультрабинафша, инфрақизил ва йодни тиклаш цикли мавжуд 
бўлган лампалар белгиларига 
UV, IR
ёки 

харфлари ёзиб қўйилади. Баллон 
белгиси ичидаги ягона қорайтирилган нуқта паст босимни билдиради, икки 
ва учта нуқта баллон ичидаги газ босими катта ва ўта катта эканлигини 
билдиради. 11,и-расмда люминисцент лампалар пускателининг (стартёр) 
шартли белгиси кўрсатилган. 
Акустик асбобларнинг шартли белгилари: телефон (11,к), микрофон 
(л), микротелефон ( м), репродуктор (карнай) (н), электр қўнғироқ (о), гонг 
(п), сирена (р) ва гудок (с). 
Коммутацион қурилмалар ва контакт уланишларнинг шартли 
белгилари 


22 
12-расм. Коммутацион қурилмалар ва контакт уланишларнинг шартли 
белгилари 
Коммутацион қурилмаларни шартли белгиларида уларнинг бошланғич 
ҳолати кўрсатилади. Шунда ҳаракатланувчи контакт гуруҳларининг 
бошланғич ҳолатидан якуний ҳолатга ҳаракат қилиш йўналиши 
кўрсатилмайди. Контактларнинг шартли белгилари: уланишга ишлайдиган 
контактнинг ( а-тури) умумий белгиси (12,а), узилишга ишлайдиган 
контактларнинг (в-тури) умумий белгиси (б), биридан иккинчисига ўтиб 
улайдиган контактлар (с-тури) белгиси (в). Коммутацион қурилмаларни 
ойнадаги акси шаклида ҳам бериш мумкин (г). Контактларнинг 
ҳаракатланадиган қисмини нуқта билан белгилаш мумкин (д). Бажарадиган 
вазифаси ва конструктив хусусиятларига қараб коммутацион қурилма ва 
уларнинг элементларини белгилаш учун жуда кўп стандарт шартли белгилар 
ишлаб чиқарилган. Қуйида шулардан бир нечасини кўриб чиқамиз. 
Коммутация вақтида занжирни узмайдиган ва ўрта ҳолати бор 
коммутаторлар 12,е,ж-расмларда кўрсатилган. 12,з,и-расмларда коммутация 
вақтида ҳаракати секинлаштирилган контактларнинг белгиси берилган. 
12,к,л-расмларда коммутациядан сўнг бошланғич ҳолатга қайтмайдиган ва 
қайтадиган контактлар белгилари кўрсатилган. Контактларнинг 
коммутациядан сўнг бошланғич ҳолатиган қайтиш белгилари фақат зарур 
бўлганида ишлатилади. Катта қувватни коммутация қилиш учун 
ишлатиладиган ва контактлардаги ёйни сўндирувчи контактлар мувофиқ 
12,м,н-расмларда келтирилган. 


23 
Ажратувчи контактлар, ўчирувчи –ажратувчи контактлар ва юклама 
ортганида ва бошқа носозликларда занжирни автоматик равишда узиб 
қўядиган контактларнинг шартли белгилари 12,о-р-расмда кўрсатилган. 
Зарур бўлган ҳолларда, автомат белгиси ёнида қайси ҳолларда автомат 
ишга тушишини кўрсатувчи белгиларни ёзиш мумкин: максимал ток - I >, 
минимал ток – I <, тескари ток – I ←, максимал кучланиш – U >, максимал 
температура - T°. 
Ўзаро механик боғланган, улашга ишлайдиган контактлар (12,с), 
электр иссиқлик релеси (узилишга ишлайдиган) (12,т), йўл коммутатори 
(12,у) ва кнопкали коммутатор (12,ф) шартли белгилари келтирилган. 
12,х-расмда якка қутбли, кўп позицияли (мисолда, олти позицияли) 
коммутаторнинг шартли белгиси берилган, 12,ц,ч-расмларда келтирилган
икки вариант белгиланишдаги коммутаторлар қуйидагича ишлайди. Биринчи 
вариантда (12,ц): 1- позицияда биринчи занжир иккинчиси билан уланади; 2- 
позицияда – иккинчи, учинчи ва тўртинчи занжирлар уланади; 3-позицияда –
учинчи занжир тўртинчиси билан уланади. Иккинчи вариантда (12,ч):
1-позицияда биринчи занжир, 2-позицияда учинчи ва тўртинчи занжирлар ва 
3- позицияда иккинчи занжир уланади. 
Икки О ва В позиция , олти занжирли ҳамда уч О, В ва Н позиция, 
бошланғич ҳолатига қайтадига (Н позициясига қайтишини юқоридаги 
стрелкалар билдиради) ва икки занжирли коммутаторнинг (12,ш) шартли 
белгиси юқоридаги иккинчи вариантга мувофиқ қурилган. 
Коннекторли ( чапда - штирь ва ўнгда - уя ), ажратиладиган ва 
ажратилмайдиган контактларнинг шартли белгилари 12,э-я-расмларда 
мувофиқ келтирилган. 

Download 3,33 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   10   11   12   13   14   15   16   17   ...   44




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish