Tuzuvchi: Katta o’qituvchi M. Abduraxmanov Taqrizchi: katta o’qituvchi D. Yoldosheva

Дедукция термини остида бутундан бўлакка тамойилини, яъни бутун матндан абзацга, абзацдан гапга, гапдан сўзга, сўздан товушга ўтишни тушунади.
Анъанавий тилшунослик тушунчаларни ҳосил қилишда соддаликдан мураккабликка (алоҳида товушлардан фонемаларга, хусусий маънолардан умумийга ва бошқ.) томон йўналган, индуктив бўлган бўлса, глоссематик назария, аксинча, умумийликдан хусусийликка, синфдан унинг қисмларига қараб йўналади ва дедуктив ҳисобланади. Шунинг учун Л.Ельмслев ўз методини эмпирик ва дедуктив эканини таъминлайди.
Унинг фикрича, бу назария ҳар қандай тилдаги ҳар қандай матнни тавсифлаш ва олдиндан айтиш имкониятига эга. Шунинг учун у бу назариянинг универсал моҳият касб этишига умид қилади.
Ф.М.Березиннинг фикрича, Л.Ельмслевнинг бу назарияси табиий тилларнинг ички ўзига хос хусусиятларини йўққа чиқаради ва шу сабабли бу методдан тилнинг табиатини ўрганишда восита ўлароқ фойдаланиш мушкулдир.³
SAVOLLAR
1. Структур лингвистиканинг муҳим тармоғи- нима?
2.Глоссемантика- Ф.де Соссюр концепцияси асосида, лекин унинг қарашларига бир томонлама ёндашган ҳолда майдонга келганми?
3. Глоссематика- юнонча glossa “тил” сўзидан олинганми?
4. Глоссемантика-объектни ўрганишда ўта субъективизмга йўл қўйган ва шунинг учун ноилмий бўлган анъанавий тилшуносликка қарама-қарши равишда пайдо бўлганми?
5. Глоссематиканинг асосий тамойиллари- В.Брендалнинг “Структурал лингвистика”, Л.Ельмслевнинг “Тил назарияси тезислари”, “Бошқарув тушунчаси”, “Лингвистикада структур таҳлил методи”, “Тил ва нутқ” сингари бир қатор асарларида баён қилинганми?
6.Адабий оқимларнинг натурализм ҳамда реализм даврига хос энг кичик фактларни аниқ ва синчиклаб таҳлил этиш тамойилидан илҳомланган қиёсий-тарихий тилшунослик соф позитивистик хусусиятга эга бўлгани, бевосита кузатишга берилувчи ҳодисаларни, яъни товушли нутқни ўрганиш билан чекланганлигига танқидий баҳо берганми?
7.Бу йўналиш майдонга келгунга қадар бўлган қиёсий-тарихий тилшунослик, ёш грамматикачилар қўллаган текшириш методларига баҳо берилганми?
8.Позитивизм ёш грамматикачилар даврида ҳам амал қилганми?
9. Гносеологлар -позитивистик нуқтаи назарнинг кучсиз томонларини очиб ташлаганми?
10. Лингвистикада ҳам антипозитивистик руҳ кучайганми?