Tuzuvchi: A. Behzod

Quyidagi so’zlarning urg’usini qo’ying.
Afsuski, ahil, albatta, astronomiya, auditoriya, ammo, allakim, also, atom, barcha, bolamday, broshyura, director, doim, gazeta, garchi, hamisha, har kim, hatto, izotop, kelsin, konstitutsiya, kuldir, lekin, leksiya, muhim, mumkin, munis, metafora, obraz, qaysi, qip-qizil, radio, respublika, sanatoriya, tonna, zero.
Quyidagi so ‘zlarning qaysi bo‘g‘iniga urg‘u tushayotganliglga diqqat qlling, ularning talaffuzidagi o ‘ziga xosliklarga e’tibor bering.
Ziyoli, mustamlakachilik, mansabparast, korxona, brokerlik. anjuman, telefaks, iqtisodiy, anhor, nioviylik, o'zbilarmonchilik, vatanparvar, yaltiroq, huzurbaxsh, nashriyot, magiubiyat, qardoshlarcha.

BO’G’IN VA UNING TURLARI

Biz so'zlarni talaffuz qilayotganimizda, o'pkadan chiqayotgan havo oqimi bo'linib-bo'linib chiqadi. Bu bo'linish tovush yoki tovushlar yig'indisi shaklida bo'ladi. Ana shu hodisa tilda bo'g'in deb yuritiladi.

Bir havo zarbi bilan aytilgan tovush yoki tovushlar yig'indisiga bo'g'in deyiladi.
Bo’g’in unli tovushlar asosida yuzaga keladi. Har bir bo’g’inda batta unli qatnashadi. Shuning uchun so’zda nechta unli bo’lsa, shuncha bo’g’in bo’ladi.
So’zning asos va qo’shimchalarga ajralishi bilan bo’g’inlarga ajralishi teng emas.: go’sht-ni, barg-ga so’zlarida asos va qo’shimchalar bilan bo’g’inlar teng kelayotgan bo’lsa, go’sh-ti, bar-gi so’zlarida bu holat teng emas.
Savod chiqarishda va yozuvda bo'g'in juda katta amaliy ahamiyatga ega. Bo'g'inni tashkil qilishda unli va undosh tovushlar xilma-xil kombinatsiyalarda bir-birlariga qo'shiladilar.
Masalan:
unli — undosh: ol, uy, il...
undosh — unli: ha, ma, na...
unli — undosh — unli: ola, una, ura...
undosh — unli — undosh: bir, til, kir...
undosh — unli — undosh — unli: vafo, qora, bola...
undosh — unli — undosh — unli — undosh: bodom, g'azab, lobar va hokazo.
O'zbek tilidagi so'zlar kel, bur, suv kabi bir bo'g'inli, osmon, qadrdon, iqbol so'zlaridek ikki bo'g'inli, kelajak, xayolot, muhabbat singari uch bo'g'inli, yotoqxona, gumburlamoq, xoinona kabi to'rt bo'g'inli, radiokarnay, gultojixo 'roz, abadiylashtirmoq, qurolsizlantirish, aytolmaganliklaringiz- dandir-da kabi besh va undan ortiq bo'g'inli bo'ladi.
So'zlar unli tovush bilan tugasa, bunday bo'g'inga ochiq bo'g'in, undosh tovush bilan tugasa, yopiq bo'g'in deb ataladi.
Masalan: a)ochiq bo’g’in: dala, tabaqa, havo, ...;
b)yopiq bo’g’in: turp, qor, shayton, ...