Тузувчи : Файзуллаева Н

Makroiktisodiyot yalpi ishlab chikarishining barkaror o‘sishini, resurslarning to‘lik 
bandliligini, inflyatsiyaning past sur’atlarini va to‘lov balansining muvozanatini ta’minlash 
nuktai nazaridan mamlakat iktisodiyotini bir butun xolda tadkik kiladi va uni 
makroiktisodiy tartibga solishning iktisodiy mexanizmlarini o‘rganadi. 

---

6 
Keltirilgan ta’rifdan ko‘rinib turibdiki makroiktisodiyot predmetida o‘zaro bogik kuch
jixatni ajratib ko‘rsatish mumkin. Bular: 
1)
milliy iktisodiyot; 
2)
davlat tomonidan iktisodiy siyosati yuritish va iktisodiyotni tartibga
solish; 
3) jaxon xo‘jaligi doirasida milliy iktisodiyotni boshka mamlakatlar iktisodiyoti bilan o‘zaro 
munosabatlari masalasi.
1-jadvalda keltirilgan iktisodiy nazariyaning ikki kismida ko‘riladigan 
1-jadval. 
Iktisodiy nazariyaning asosiy masalalari va tarkibi

 
Iktisodiy nazariyaning masalalari 
Iktisodiy nazariyaning bo‘limlari 
Mikroiktisodiyot 
Iste’molchilar bozordagi talab xajmi va 
tarkibini kanday belgilaydilar? 
Ishlab chikaruvchilar maxsulot ishlab chikarish 
xajmi va usullarini kanday aniklashadi? 
Bozor baxosi kanday tashkil topadi? 
Milliy daromad kanday taksimlanadi? 
Davlat ishlab chikarish omillarini tarmoklararo 
taksimlash va milliy daromadni individlararo 
taksimlashda ishtirok etishi kerakmi? 
Iste’molchi talabi nazariyasi 
Maxsulot ishlab chikarish va taklif etish 
nazariyasi 
Tarmok va umumiy iktisodiy muvozanat 
nazariyasi
Ishlab chikarish omillar baxosini shakllantirish 
nazariyasi 
Ijtimoiy farovonlik nazariyasi 
Makroiktisodiyot 
Milliy daromad mikdorini nima belgilab 
beradi? 
Pul nima va uning roli kanday? 
Baxolar darajasi nima va uning dinamikasini 
kaysi omillar belgilab beradi? 
Bandlik darajasini nima belgilab beradi? 
Iktisodiy kon’yuktura o‘zgarishlarinni kaysi 
omillar belgilab beradi? 
Barkaror iktisodiy o‘sishning shartlari kanday? 
Mamlakatning iktisodiy kon’yukturasiga tashki 
dunyo kanday ta’sir ko‘rsatadi? 
Davlat barkaror iktisodiy o‘sishga erishishni 
kanday ta’minlashi mumkin?
Statik makroiktisodiy muvozanat nazariyasi 
Pul nazariyasi 
Inflyatsiya nazariyasi 
Ish bilan bandlilik nazariyasi. 
Iktisodiy davrlat nazariyasi 
Iktisodiy o‘sish nazariyasi 
To‘lov balansi va valyuta kursi nazariyasi 
Davlatning 
barkarorlashtirish 
siyosati 
nazariyasi 
masalalar ro‘yxati mikroiktisodiyot va makroiktisodiyot fanlari predmetlarini yaxshirok farklab 
olishga yordam beradi. Nisbatan mustakil bo‘lgan bu ikki fanning iktisodiy xodisalar va 
konuniyatlar to‘grisidagi xulosalari bir birini to‘ldirib turadi.. 
Uy xo‘jaliklari, firmalar, davlat va tashki dunyo makroiktisodiyot sub’ektlari 
xisoblanadilar.
Bu sub’ektlar orasida davlatning roli baxsli masala xisoblanib kelmokda. Keynschilar
bozor tizimi mexanizmlarining iktisodiyotni barkaror o‘sishini ta’minlashga doim xam kodir 

Тарасевич 
Л.С., 
Гребников 
П.И., 
Лусский 
А.И. 
Макроэкономика:Учебник.- 5-е изд. , испр. и доп. –М.: Юрайт-Издат, 
2004, 13 с. 

---

7 
emas va davlatning iktisodiyotga aralashuvi zarur deb xisoblashishsa iktisodiy nazariyaning 
klassik maktabi namoyondalari bunday aralashishga karshi fikrlar bildirishadi.
Bugungi kunga kelib ko‘pchilik mamlakatlarda davlatning iktisodiyotdagi roli sezilarli 
darajada katta ekanligini xisobga olsak, davlatning iktisodiy rivojlanish strategiyasini belgilash, 
bozor mexanizmlariga putur etkazmagan xolda iktisodiyotni tartibga solishi muxim ekanligiga 
ikror bo‘lamiz. Davlat makroiktisodiyotning boshka sub’ektlari xatti-xarakatini belgilovchi 
omillarni kisobga olgan xolda, barkaror iktisodiy rivojlanishni ta’minlash maksadida, o‘z 
tasarrufida mavjud bo‘lgan vositalar orkali ularni yo‘naltirib turadi. Bu vositalar esa fiskal 
(budjet-solik) va monetar (pul-kredit) siyosatdir. Xulosa kilib aytganda makroiktisodiyot fani 
aloxida mamlakatda iktisodiy siyosatning va jaxon xo‘jalik alokalarini tashkil etishning nazariy 
asosi xisoblanadi.