Тузувчи : Файзуллаева Н

Mamlakat iktisodiyoti rivojlanishini yaxlit bir jarayon sifatida tadkik kilish, unga turli 
elimentlarining o‘zaro boglikligi va o‘zaro ta’siri xos bo‘lgan tizim sifatida yondoshish
dastlab F. Kene asarlarida uchraydi. Fransiya kiroli Lyudovik XV saroyi vrachi F.Kene 
1758 yilda, milliy maxsulot ishlab chikarish jarayoni pul okimlarining doiraviy aylanishi 
sifatida tasvirlangan “Kene jadvali” ni tuzishda ilk bor makroiktisodiy taxlil elimentlarini 
ko‘lladi.
Makroiktisodiy taxlilning tamal toshlari, shuningdek, J.B.Sey, L.Valras, V.Pareto va 
boshka olimlar tomonidan XIX asrdanok ko‘yilgan edi deb ta’kidlash mumkin. Keyinchalik,
K.Marks o‘zining jami ijtimoiy maxsulot(JIM)ni takror ishlab chikarish sxemasi, V.Leontev esa
o‘zining tarmoklararo balansi bilan makroiktisodiyotni iktisodiy nazariyaning aloxida bo‘limi 
sifatida ajralib chikishi uchun mustaxkam asos yaratishdi. J.M. Keyns esa o‘zining “Ish bilan 
bandlilik, foiz va pulning umumiy nazariyasi”(1936 yil) asari bilan bu jarayonni mantikiy 
yakuniga etkazdi. Shu sababli xam J.M. Keyns makroiktisodiyot fanining asoschisi sifatida tan 
olinadi.
Shunday kilib, makroiktisodiyot o‘z predmeti va tadkikot usullariga ko‘ra mustakil fan 
sifatida XX asrning o‘rtalariga kelib shakllanib bo‘ldi. 
Makroiktisodiyot umumiy iktisodiy nazariyaning bo‘limi xisoblanib, unda milliy 
xo‘jalik darajasida iktisodiyotning fundamental muammolari tadkik k ilinadi.
Makroiktisodiy nazariyaning ikki ko‘rinishi o‘zaro farklanadi: 
a) pozitiv makroiktisodiyot; 
b) normativ makroiktisoiyot. 
Pozitiv makroiktisodiyot real iktisodiy xodisalarni va ularning alokador-liklarini 
o‘rganadi. 
Normativ makroiktisodiyot esa kaysi sharoitlar yoki jixatlar makbul yoki nomakbul
ekanligini belgilaydi, xarakatning anik yo‘nalishlarini taklif etadi.
Shu joyda iktisodiy nazariyaning ikki mustakil bo‘limi sifatida makroiktisodiyot va 
mikroiktisodiyot fanlarining predmetlarini o‘zaro farklab olishimiz zarur.
Mikroiktisodiyot predmeti bo‘lib “belgilangangan” iktisodiy shart-sharoitlarda uy 
xo‘jaliklari va firmalar darajasida iktisodiy karor kabul kilish mexanizmi xisoblanadi.
Mikroiktisodiy taxlil ob’ekti bo‘lib aloxida tovarlar bozorlari, resurslar bozorlari, ulardagi talab 
va taklif xisoblansa makroiktisodiyotda milliy iktisodiyot darajasida mexnat, pul, tovarlar va 
xizmatlar bozorlarining o‘zaro munosabatlari va o‘zaro ta’sirini taxlil kilinadi.. 
Mikroiktisodiyotda “belgilangan” deb kabul kilingan, ya’ni mikroiktisodiy tadkikot 
predmeti xisoblanmaydigan ko‘pgina ko‘rsatkichlar, jumladan iste’molchilarning daromadlari, 
jamgarmalari, foiz stavkasining dinamikasini va buni belgilovchi omillarni makroiktisodiyot
tadkik kiladi.