Turkmen dilinin

SÖZLEÝIŞ SESLERI, OLARYŇ, BEÝLEKI SESLERDEN

AÝRATYNLYKLARY

Sözleşenimizde  çykarýan  seslerimiz  gülki  ,  agy  seslerindenem,  saz 

gurallarynyň,  haýwanlaryň,  maşynlaryň,  ýeliň,  suwuň  seslerindenem  düýpli 

tapawutlanýar.  Tebigatdaky  beýleki  seslerden  tapawutlandyrylyp,  sözleýiş 

seslerine 

çekimliler 

we 

çekimsizler 

diýilýär.

Sözleýişiň  iň  kiçi  bölekleri  bolan  çekimli  we  çekimsiz  sesler  owaz 

perdelerimiziň titremegi  netijeside  dörän  howa  tolkunjyklarydyr,  ýagny 

fiziki

 

hadysadyr. 

Biz  olary  çekimli  we  çekimsiz  sesler  gömüşinde  gulak  arkaly 

tutýarys.  Diýmek,  sözleýiş  sesleri 

akustik  hadysadyr. 

Özara  düşinişmek üçin 

çekimli  we  çekimsiz  seslerden  bogun,  bogunlardan  takt,  taktlary  birleşdiip 

jümle  (fraza)  edip  aýdýarys.  Diýmek,  çekimli  we  çekimsiz  sesler  akyl  işiniň 

netijesidir  -