Turkiy Guliston yoxud Axloq

 
XAYRIXOHLIK
Xayrixohlik deb nima ila bo’lsa bo’lsun bir-birimizga foyda yetkurmakni

---

aytilur. Xayrixohlik bir-birimizga qarshu ishla-tiladurgan bir vazifayi
insoniyadurki, kishi o’z nafsiga loyiq ko’rmagan bir ishni boshqa bir
musulmon qarindoshiga munosib ko’rmasdan egri yo’llardan, yomon
ishlardan kuch yetganicha qaytarmak va yordam qilmak lozimdur. Janobi
Haq insonlarni birini digarining yordamiga muhtoj qilub yaratmishdur.
Shuning uchun yer yuzidagi insonlar zamonaning qurgan nizom va qonuni
uzra biri ikkinchisining yordami ila umr o’tkarur. Bir kishi har qancha boy va
e’tiborli bo’lsa ham, hech vaqt muhtojlik balosidan qutulolmas.
 
Hammolning og’ir bo’lsa yuki, mehnati ortur,
Har kimki ulug’ bo’lsa, bo’lur kulfati oson.
Boy faqirga, faqir boyga, muallim shogirdga, shogird muallimga, ota-ona
farzandga, farzand ota-onaga muhtojdur. Shuning ushun har kim o’z ustiga
yuklangan vazifasini to’g’rilik va xayrixohlik ila ado qilmak lozimdur.
Shariatda imonlik kishilarga dunyo rohati va oxirat saodati uchun qo’ldan
kelgancha milliy xizmat va yordam qilmak vojibdur.
Rasuli akram nabiyyi muhtaram sallollohu alayhi vasallam afandimiz:
«Alloh taologa imon keturdikdan so’ngra, amallarning afzali bandalar bir-
birlariga muhabbat etmakdur» – demishlar.
 
Xayrixohlik xolisona bo’lmasa bekordur,
Manfaat yo’q aylagan nazr-u niyozingdan sani,
Bir ko’ngilni shod qilmak ne’mat, ihson ila,
Yaxshidur har damda ming rak’at namozingdan sani.
 
MUNISLIK
Munislik deb har kim o’z tengi, maslakdoshini topub, ulfat bo’lmakni
aytilur. Dunyoning lazzati sodiq do’stlar ila suhbat qilmakdan iboratdur.
Ilmi axloq yuzasidan chin do’st va yori sodiq ila ulfat qilmak lozimdur.
Chunki ba’zi kasallarning yuqishi bo’lganga o’xshash nodon va ahmoq
kishilarning urf-u odatlari va yomon xulqlarining ta’siri, siroyati yuqushi
muqarrardur. Ba’zi do’st suratida ko’rinmish ikki yuzlama, munofiq,
dushmanlar ham ko’p bo’lurlar. Shuning uchun har bir kishiga sinamasdan,

---

bilmasdan do’stlik qilmak, sir aytmak zo’r aqlsizlikdur. Chin do’st bo’lgan
kishi boshingga kulfat va qayg’u kelgan vaqtlarda san ila barobar qayg’urur.
Xotirangdagi qayg’uni bo’lushub olur. Siringni noahil va nodon kishilarga
aytmas, aybingni
orqangdan so’ylamasdan yuzingga aytur. Shodlik vaqtingda sanla barobar
shodlanur. Yolg’on do’st sandan bir foyda umidida yoki o’z boshiga kelgan
zararni qaytarmak uchun munofiqona do’stlik qilur. Siringni noahil kishilarga
so’zlab, qadr va e’tiboringni poymol qilur. Bunday kishilarga do’st
bo’lmakdan do’stsiz yaxshiroqdur.
 
Yaxshi do’st aybi yor-u do’stini
Ko’zgudek ro’baro’sida so’zlar.
Yomon o’rtoq tarog’cha ming til ila
Orqadan birmalab terib so’zlar.