Turkiy Guliston yoxud Axloq

 
ITOAT
Itoat deb bo’yinsunmakni aytilur. Alloh taoloning amriga boyinsunuv,
ibodat va itoat qilmak farzi ayndur.
Rasuli akram nabiyyi muhtaram sallollohu alayhi vasallam afandimiz:
«Alloh taoloning amriga muxolif bo’lgan holda hech kimning amriga itoat
qilmak vojib emasdur» – demishlar. Ota-ona, ustod, muallim kabi o’zidan
ulug’ kishilarga bo’yinsunub itoat qilmak eng yaxshi sifatlardandur. Bu
sifatga ega bo’lmak uchun har vaqt bularning foydali kengash va nasihatlarini
tinglab, buyruqlarini mahkam tutmak lozimdur. Chunki onlar dunyoga bizdan
ilgari kelganlar, bizdan ko’proq tajriba hosil qilganlar, vatan va millatning
holiga oshno bo’lganlar. Tabiblar dardlarga davo hozirlagandek, bular ham
turmush va yashamakning ofati bo’lgan faqirlik, yalqovlik, nodonlik kabi
vujudimizni churitadurgan marazlarga davo hozirlaganlar . Shuning uchun
bizga qilgan xolisona beg’araz nasihatlari hozirda og’ir va achchig’ ko’rinsa
ham, oxiri rohat va totli bo’lub chiqar.
 
Nasihat bo’lsa xoli gar g’arazdan,
Achchig’ doru kabi saqlar marazdan.
Biza lozim erur bilmoq, eshitmoq,
Ziyondan boshqa bir shay yo’q g’arazdan.

---

 
HAQSHUNOSLIK
Haqshunoslik deb bir kishining qilgan yaxshiligini unutmaslikni aytilur.
Butun olamdagi insonlar haqshunoslik va do’stlik orqasida yasharlar. Qars
ikki qo’ldan chiqar. Shariatda yaxshilik qilgan kishiga yaxshilik qilmak
vojibdur. Hukamolar yomonlik qilg’on kishiga ham yaxshilik qilmak
lozimdir, derlar. Hosil, yaxshilikdan zarar ko’rgan, boshi yorilgan kishi
yo’qdur.
Yaxshilikdan do’stlik, mehribonlik tug’ar, ikki ko’ngil orasida ulfat va
muhabbat cho’juqlari yugurishar, quvusharlar. Bu do’stlikni jamol va kamoli
haqshunoslikdurki, birovdan ko’rgan yaxshilikni unutmay, shuning
barobariga biz ham o’z vazifamizni ado qilmak lozim ekan, hech bo’lmasa,
taqdir qilmak ila birodarlik va do’stlik hurmatini ado qilmokimiz lozimdur.
Chunki, mo’min birodari mo’mindur.
 
Dildan dil uzra ochiladur ikki xil yo’li,
Mehra mehr yo’li ochilur, kina kin yo’li.
Ma’lumdirki, har bir millatning taraqqiy va taoliysi o’z millatiga jon, mol,
qalam ila ishlagan kishilarning xizmatlarini taqdir qilub, vazifalar, haykallar,
qalamlar ila yod qilub, o’tub ketgan bahodir, olim va shoirlarining ruhlarini
shod qilub, ishlovchi kishilarning g’ayrat va jasoratlarini ziyoda qilmakda
ekan. Afsus, bizlar taqdir qilmak bir tarafda tursun, tahqir, masxara, hatto
takfir qilmak ila qarshu olurmiz.
 
Yaxshi ishdur haqni taqdir aylamak har xizmata,
Haqshunos o’lmak haqiqiy bir quvvatdur millata.
Haqshunos o’lmakla mashhur erdilar Payg’ambarim,
To’g’ri yo’lni tashlamak aslo yoqshamas ummata.